Aimabel. Welbespraakt. Slim. Creatief. Intellectueel. Grappig.
Wat ze zeggen is waar: mathematisch-fysicus Robbert Dijkgraaf is het allemaal. Zoveel werd gisteren wel duidelijk tijdens een twee uur durende sessie met de scheidend president van de KNAW in een mudvol Kenniscafé, dat helemaal aan hem was gewijd.
En toch bekroop me het gevoel dat ik soms ook krijg bij het zien van een vijfsterren-arthousefilm. Prachtige dialogen. Schitterend acteerwerk. Fraaie beelden. Maar waar is nou het verhaal?
Hoe heeft Paranthropus, de laatste der aapmensen, zo lang kunnen overleven?
Paranthropus was een primitieve mensachtige die leefde in een tijd waarin onze voorouders een steeds grotere stempel op de aarde drukten.
In de Volkskrant verwoordde Dijkgraaf afgelopen zaterdag in trefzekere, ronde bewoordingen hoe goed de Nederlandse wetenschap eigenlijk is. En hoe doodzonde het is dat die prachtige Nederlandse wetenschap wordt onderschat door de politiek.
Wacht eens: was diezelfde Robbert Dijkgraaf niet ook een van de grondleggers van het begrip ‘zesjescultuur’? Die in trefzekere, ronde bewoordingen betoogde dat Nederlandse studenten niet hard genoeg werken?
Toen ik er in een Volkskrant-column op wees dat het feitelijk onjuist is dat Nederlandse studenten de kantjes ervanaf lopen (die ‘zesjescultuur’ is gebaseerd op een vergelijkend Europees onderzoekje dat aan alle kanten rammelt), bleef het nogal stil.
Robbert (we mogen Robbert zeggen), wat heb je als KNAW-president eigenlijk bereikt? Wat vind je zelf achteraf dat beter had gekund? Wat heb je gedaan om de KNAW te moderniseren en aan te passen aan deze woelige tijden?
Waar was je eigenlijk toen PVV en VVD over de rug van de wetenschap heen onzin begonnen uit te kramen over het klimaat? Wat deed je toen Nederland zich het hoofd op hol liet brengen over de Mexicaanse griep, en voor 144 miljoen euro teveel aan vaccins inkocht? Waar was je toen de loslopende gek Henk Bleker een exportverbod uitvaardigde voor een Rotterdams onderzoek naar de vogelgriep?
Trouwens, wat heb je eigenlijk gedaan om te voorkomen dat diezelfde dorpsgek de wetenschap als schaamlap gebruikte om de Hedwigepolder droog te houden en de ecologische hoofdstructuur weg te bezuinigen?
Waar was de KNAW toen er een verhit debat losbarstte over de openheid van de wetenschap? Hoe kon het gebeuren dat niet de Akademie, maar nota bene onderzoeksfinancier NWO daarin het voortouw nam?
En waarom was je eigenlijk juryvoorzitter van de Libris Literatuurprijs? Ik bedoel: literatuur, Robbert?
Ik vermoed dat Robbert op al die vragen, of in elk geval op de meeste, een gevat, erudiet en welbespraakt antwoord zou hebben. Een afdoende antwoord, misschien zelfs. Maar de pest is: het is hem eenvoudigweg niet gevraagd.
Robbert is immers zo aimabel, beleefd en erudiet dat je hem dat nu eenmaal niet vraagt. Robbert is geen straatvechter. Hier worden geen knuppels in hoenderhokken gegooid; ze worden er hooguit met een beleefd hoofdknikje of een spitsvondige kwinkslag op de grond gedrapeerd. ‘Robbert is nu eenmaal heel erg genuanceerd’, zei een journalist die ik hoog heb zitten.
Jammer. Ik had het hem graag eens hardop willen vragen (en Robbert, als je in bent voor zo’n gesprek, mail of twitter je me even?). Maar ik vrees dat het er niet meer in zit: Robbert vertrekt, een waaier van gedenkboekjes, afscheidsinterviews en laatste publieksoptredens achterlatend, naar het Princeton Intitute for Advanced Study.
Overigens een erg erudiet, gezaghebbend en bijzonder sympathiek wetenschappelijk instituut.
