Als sluipwespen in de buurt zijn, leggen fruitvliegjes hun eitjes graag op alcoholrijk voedsel. Een pasgeboren vliegenlarve krijgt daardoor direct alcohol binnen, en is zo beschermd tegen aanvallen van sluipwespen.
Fruitvliegjes zetten hun nakomelingen aan tot alcoholgebruik zodat de larven een aanval van sluipwespen beter weerstaan. De wesp en hun larven kunnen de alcohol niet zo goed verdragen als de vliegenlarven.
Een sluipwesp is een parasiet die haar eitjes graag in een fruitvlieglarve legt. Wanneer de eitjes uitkomen, voeden de jonge wespenlarven zich met hun gastheer. De wespenlarven eten de larve van de fruitvlieg van binnenuit op, vaak met de dood van de vliegenlarve tot gevolg.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Bioloog Balint Kacsoh van de universiteit van Georgia toonde eerder aan dat de fruitvlieglarve alcohol gebruikt als verdedigingsmechanisme tegen zo’n invasie. Omdat fruitvliegjes vaak rottend fruit eten, dat door natuurlijke gisting alcohol bevat, hebben ze een behoorlijke alcoholtolerantie opgebouwd. Sluipwespen hebben deze tolerantie niet. Zodra de larve van een fruitvliegje is besmet met sluipwesp-eitjes, eet de larve opvallende veel alcoholrijk voedsel. Wanneer de wespenlarven eenmaal uit het ei komen en van binnenuit aan de alcoholrijke vliegenlarve knagen, moeten ze dat met de dood bekopen.
Kacsoh en zijn collega’s ontdekten nu dat fruitvliegvrouwtjes dit gedrag aanmoedigen bij hun kroost, door hun eitjes op alcoholrijk voedsel te plaatsen. Dat doet een vrouwtje echter alleen wanneer ze sluipwespen in de omgeving heeft gezien.
Niet te foppen
In een sluipwespvrije omgeving legden zestig procent van de vliegjes hun eitjes op een gezondere, alcoholvrije plek. Zodra de vliegen vrouwelijke sluipwespen hadden gespot, legde negentig procent hun eitjes juist op alcoholrijk voedsel. Zodra de vliegenlarven uit de eitjes kropen, stortten ze zich op de alcohol en waren ze zo beter beschermd tijdens een wespeninvasie.
De biologen ontdekten dat fruitvliegjes hun gedrag uitsluitend veranderen wanneer er vrouwelijke sluipwespen nabij waren. Ongevaarlijke mannelijke wespen werden genegeerd. Ook mannetjes met kortgeknipte voelsprieten, die daardoor meer op vrouwtjes lijken, ontlokten geen reactie. De vliegjes hadden daarnaast ook geen boodschap aan andere (voor de fruitvlieg ongevaarlijke) wespensoorten.
De onderzoekers concluderen daarom dat de vrouwelijke fruitvliegjes niet alleen soorten wespen maar ook hun geslacht visueel onderscheiden. De biologen vermoeden dat ze dit talent danken aan een gen dat zowel is betrokken bij het langetermijngeheugen van de vlieg, als hun alcoholtolerantie.
