De mysterieuze wijze waarop gekko’s aan muren en plafonds blijven plakken en daarmee de zwaartekracht trotseren, blijkt mogelijk dankzij statische elektriciteit.
Een groep Canadese chemici heeft ontdekt dat de voetjes van gekko’s aan allerlei oppervlakken, zoals bomen, rotsen en plafonds blijven plakken dankzij statische elektriciteit. Dat schrijven de chemici deze week in het Journal of the Royal Society.
Bron: Wikimedia Commons
Tot nu toe dachten wetenschappers dat gekko’s dankzij twee andere krachten aan allerlei oppervlakken konden plakken. Een daarvan is de vanderwaalskracht, die ontstaat als geladen deeltjes bewegen in een molecuul. Dat molecuul wordt dan magnetisch. Gekko’s zijn gevoelig voor die vanderwaalskrachten, omdat hun voetjes bezaaid zijn met minuscule haartjes. Dankzij die haartjes blijven gekko’s plakken aan allerlei oppervlakken.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
De andere manier van plakken is de zogeheten capillaire werking. Dat is de kracht die waterdruppels door smalle ruimtes trekt. De lucht waar gekko’s leven is zo vochtig, dat die zelfs in droge omstandigheden vochtig genoeg is om wat water op een oppervlak achter te laten. Het dunne laagje water zorgt voor kleefkracht tussen de pootjes van de gekko en het oppervlak waar hij op zit.
Chemicus Alexander Penlidis en zijn collega’s vroegen zich af of elektrische krachten ook een rol spelen. Om daar achter te komen sleepten de onderzoekers gekko’s voorzichtig over twee kunststoffen: teflon, waar antiaanbaklagen uit bestaan, en PDMS, een stof die op rubber lijkt. Als elektronen van het ene oppervlak naar het andere ‘springen’, ontstaat er elektrische kracht die bijvoorbeeld opgewreven ballonnen aan de muur laten plakken.
Elektrisch kleven
Wanneer de voetkussentjes van een gekko een oppervlak aanraakten, kregen ze een positieve lading. De ondergrond kreeg een negatieve lading. Het gevolg daarvan was een statische aantrekkingskracht tussen de twee.
Toen het onderzoeksteam de kleefkracht tussen de voetjes en het oppervlak vergeleek met de elektrische kracht, bleken de twee krachten ongeveer even sterk. Volgens Pendelis geeft dat aan dat de statisch elektrische aantrekkingskracht de belangrijkste kracht is achter de plakpootjes van de gekko.
Bron: Wikimedia Commons
‘Dit is een belangrijke ontdekking die aangeeft dat elektrische krachten gekko’s helpen om aan materialen zoals teflon te blijven plakken’, zegt gekko-onderzoeker Kellar Autumn van het Lewis & Clark College in Portland, Oregon. Hij werkte niet mee aan het onderzoek. Autumn stelt wel dat de andere twee krachten waarmee gekko’s aan oppervlakken vastplakken het dominantst zijn, vooral als de beestjes oppervlakken beklimmen waar het vochtig is. In het bijzijn van water kan statische aantrekkingskracht namelijk niet ontstaan.
Lees ook: