Astronauten slapen slecht en hebben daardoor last van slaaptekort tijdens hun ruimtemissies. Verblijven in de ruimte blijkt een negatief effect te hebben op het aantal uren slaap.

Astronauten hebben in de ruimte last van slaaptekort. Bron: NASA/Wikimedia Commons
Astronauten hebben in de ruimte last van slaaptekort.
Bron: NASA/Wikimedia Commons

Omdat de omstandigheden in de ruimte zo anders zijn dan op aarde, kampen astronauten met slaapproblemen. Dat schreven slaaponderzoekers op 8 augustus in het vakblad The Lancet Neurology.

Astronauten klagen al sinds de allereerste ruimtereizen over vermoeidheid en slaaptekort. Gebrek aan slaap heeft tot gevolg dat mensen minder goed presteren, dus het is belangrijk dat astronauten in ruimtestations goed kunnen slapen.

‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
LEES OOK

‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’

Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.

‘Slapen in de ruimte is moeilijk vanwege de desoriëntatie’, zegt NASA astronaut Story Musgrave. ‘Er is geen klok, geen dag en nacht en geen boven of beneden in een ruimtestation. Bovendien voel je geen druk op je lichaam, wat betekent dat als je slaapt, je op een gegeven moment niet weet waar je ledematen zijn’.

Tot nu toe slapen de meeste astronauten weer normaal wanneer ze weer met beide benen op de aarde stonden. De meeste missies zijn korter dan een jaar. Maar als ruimtevaartorganisaties langere missies naar Mars of andere plekken in ons zonnestelsel willen organiseren, wordt het nog belangrijker om ervoor te zorgen dat astronauten niet hoeven te kampen met de gevolgen van slaaptekort.

Onderzoekers van het Brigham and Women’s Hospital en de Harvard Medical School hebben de slaappatronen van astronauten uitgebreid geanalyseerd. Ze hielden de slaappatronen in de gaten van 64 astronauten van tachtig space shuttle missies. Ook analyseerden de onderzoekers de slaappatronen van 21 astronauten die tijd hadden doorgebracht in het International Space Station (ISS).

De astronauten kregen een polsband om die hun slaapcycli mat, en ook de periodes dat ze wakker waren bijhield. Astronauten moesten zelf hun slaapgewoontes van voor de missie, tijdens de missie en na de missie bijhouden in een logboek.

De onderzoekers ontdekten dat de astronauten gemiddeld minder dan 6 uur achter elkaar sliepen tijdens spaceshuttlemissies. Tijdens bezoeken aan ISS sliepen ze gemiddeld iets langer dan 6 uur. Slechts 12 procent van de shuttle-astronauten, en 24 procent van de ISS-astronauten sliepen 7 uur of langer. Als de astronauten niet in de ruimte waren, sliepen ze gemiddeld langer dan 7,5 uur.

Volgens de onderzoekers begint het slaaptekort zich al op te bouwen vanaf 3 maanden voor de lancering. Astronauten in opleiding blijken in die periode gemiddeld 6,5 uur te slapen.

Veel astronauten grijpen tijdens hun missies naar de slaappillen. De vraag is of dat de beste oplossing is. Bron: Wikimedia Commons
Veel astronauten grijpen tijdens hun missies naar de slaappillen. De vraag is of dat de beste oplossing is.
Bron: Wikimedia Commons

Tevens ontdekten de onderzoekers dat 75 procent van de astronauten slaapmiddelen gebruikte tijdens hun missie. ‘De medicatie is essentieel. Na twee of drie dagen slecht slapen ga je slecht presteren. Vaak kunnen slaapmiddelen dan een uitkomst bieden’, zegt astronaut Musgrave.

Toch denken de onderzoekers dat het gebruik van slaapmiddelen niet de beste oplossing is. ‘Als astronauten plotseling moeten ontwaken vanwege een noodgeval lopen ze het risico dat hun prestaties onderdrukt worden door het slaapmiddel’, zegt slaaponderzoeker Laura Barger die het onderzoek leidde.

Om de astronauten te helpen met hun dag-en-nachtritme zijn ISS-medewerkers bezig met het testen van nieuwe verlichting dat verschillende kleuren licht uitzendt. Blauw licht moet de astronauten helpen om alert te blijven tijdens hun werk, terwijl rood licht ze moet helpen om te ontspannen voordat ze gaan slapen.

Lees verder: