Lang voor het aanbreken van de ijzertijd konden de Oude Egyptenaren al ijzer smeden. Hiervoor gebruikten ze kosmisch metaal afkomstig van meteorieten.
Al tweeduizend jaar voor de ontdekking van het ijzersmelten smeedden de Oude Egyptenaren ijzeren sieraden. Hiervoor gebruikten ze kosmisch metaal, stukken ijzer uit ijzermeteorieten. Dat schrijft een internationaal onderzoeksteam deze week in het tijdschrift Journal of Archaeological Science.
De wetenschappers onderzochten een aantal ijzeren kralen, afkomstig uit de zogeheten Gerzeh-graven. De kralen maakten, samen met goud en edelstenen, deel uit van kettingen en andere sieraden. Het gevonden ijzer stelde archeologen al lang voor een raadsel. De Gerzeh-graven stammen uit de periode 3100-3400 v.Chr., zo’n tweeduizend jaar voordat werd ontdekt hoe je ijzer uit ijzererts kunt winnen.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Kosmisch ijzer
Een van de gangbare verklaringen voor de ijzerkralen uit de steentijd is dat het ijzer uit de ruimte komt. IJzermeteorieten bestaan uit een mengsel van ijzer en een klein beetje nikkel en zijn direct klaar om te bewerken. Om de hypothese te testen, bestookten de onderzoekers drie van de kralen met neutronen. Door de gammastralen op te vangen die de atomen in de kralen als gevolg hiervan uitstootten, achterhaalden de wetenschappers de elementen waaruit de kralen waren opgebouwd, zonder hiervoor de kralen te hoeven beschadigen. Uit de ijzer-nikkel-verhouding in de kralen bleek inderdaad dat het om een kosmische ijzervariant gaat.
Metaalvellen
De onderzoekers vonden nog een opmerkelijk resultaat toen ze de bewerkingswijze van de kralen onder de loep namen. Aangezien de kralen in 5000 jaar volledig waren geërodeerd, gebruikten ze ook hiervoor neutronen. De deeltjes gaan dwars door ieder materiaal heen. Sommige materialen remmen de neutronen echter. Dat verschil konden de wetenschappers gebruiken om de interne structuur van de kralen in beeld te brengen.
Uit de gemaakte afbeeldingen bleek dat de makers van de sieraden kleine velletjes van ijzer maakten en deze tot kralen rolden. Het maken van zulke velletjes is een erg verfijnde techniek, waarbij het ijzer regelmatig wordt verhit en intensief wordt bewerkt. Volgens de Duitse archeoloog Thilo Rehren, de leider van het onderzoek naar de kralen, is het ontdekken van deze techniek bij de Egyptenaren opmerkelijk. ‘Het is een heel andere techniek dan het in die tijd gebruikelijke boren van stenen kralen, en geeft blijk van een aardig geavanceerde methode van metaalbewerking’, aldus Rehren in een persverklaring.