Last van kaalheid? Nog meer haar eruit trekken is de oplossing. Zo werkt het althans bij muizen. Je kunt natuurlijk ook nog even wachten op het medicijn dat mogelijk voortkomt uit dit onderzoek.
‘Elke haarfollikel ondergaat seizoenen’, zegt Cheng-Ming Chuong van de University of Southern California in Los Angeles. De zogeheten anagene fase is als de zomer. In dat stadium zijn de stamcellen in de haarfollikel actief, waardoor de haar groeit. In de volgende fase rust de haar en groeit hij niet. In de laatste fase valt hij uit.
Wanneer mensen – vooral mannen – hun haar verliezen, wordt de groeifase korter en de rustfase langer, totdat de stamcellen helemaal niet meer actief zijn, aldus Chuong.
Kunnen gedachten de bron zijn van fysieke klachten?
Sebastiaan van de Water zocht uit hoe wetenschappers het nocebo-effect proberen te begrijpen en onder de duim proberen te houden.
Het is al een eeuw bekend dat het uittrekken van een haar ervoor kan zorgen dat die follikel opnieuw begint te groeien. Maar één haar terugkrijgen voor een haar die je verliest, daar schieten kalende mensen natuurlijk weinig mee op.
Collectieve communicatie
Als je bij muizen genoeg haren uittrekt, zo hebben Chuong en collega’s ontdekt, leidt dat tot een wijdverspreide reactie waarbij op grotere gebieden haar weer in de groeifase terechtkomt.
Er treedt een soort drempeleffect op, stelt Chuong. De huid ziet een enkele geplukte haar als klein leed en reageert met het regenereren van één follikel. Maar als je genoeg haar plukt, leidt dat tot een gecoördineerde reactie, waarbij een heel gebied van de huid haarfollikels regenereert. Volgens Chuong besluiten de haarfollikels gezamenlijk of die drempel bereikt is door middel van quorum sensing, een manier van communiceren die ook door sommige insecten en bacteriën gebruikt wordt.
De onderzoekers ontdekten dat de optimale respons – waar de meeste haren geregenereerd werden door er zo weinig mogelijk te plukken – optrad als ze tweehonderd haren plukten in een cirkel van 5 millimeter doorsnee. Zo werden 1300 nabijgelegen haren in de groeifase geregenereerd.
Eenmaal kaal, altijd kaal?
Werkt het bij mensen ook zo? ‘Dat is natuurlijk de hamvraag’, zegt Nadia Rosenthal van Monash University in Melbourne, Australië. Bij muizen groeien haren in golven, wat betekent dat er mogelijk meer coördinatie tussen de follikels is en het effect dus alleen bij muizen zou kunnen optreden. ‘Bovendien werden bij dit onderzoek gezonde jonge muizen gebruikt, geen oude kalende muizen’, voegt ze eraan toe.
Zelfs als het effect ook bij mensen waargenomen wordt, is Annemiek Beverdam van de University of New South Wales in Sidney er niet van overtuigd dat het een oplossing zou kunnen zijn voor mensen die al kaal zijn. ‘Kaalheid wordt veroorzaakt doordat de stamcellen verouderen en doordat haarfollikels verloren gaan. Haaruitval kan misschien vertraagd worden met een remedie die op dit onderzoek gebaseerd is’, zegt ze, ‘maar wie eenmaal kaal is, blijft altijd kaal, helaas.’
Toch zijn zowel Rosenthal als Beverdam enthousiast over het idee dat immuunsignalen regeneratie in gang kunnen zetten. ‘Dit mechanisme van quorum sensing treedt misschien ook op bij andere organen dan de huid’, zegt Rosenthal, waarbij ze aantekent dat hoe weefsel geregenereerd wordt vaak nog in nevelen gehuld is. ‘Als we dit principe beter begrijpen, kunnen we het wellicht inzetten om de regeneratie van andere organen te stimuleren.’
‘Dit onderzoek laat zien dat het immuunsysteem optreedt als communicatiemiddel binnen een organisme’, zegt Beverdam. ‘We begrijpen steeds beter dat dat eigenlijk de belangrijkste taak is van het immuunsysteem, naast het bestrijden van infecties en ziekten.’
Lees ook: