Rond de jaarwisseling staat New Scientist elke dag stil bij een van de tien belangrijkste items op de wetenschapsagenda in 2015. Dit keer: 2015 wordt cruciaal in ons gevecht tegen ebola.
2014 was het jaar waarin Ebola uit zijn kooi ontsnapte. De wereld is nu druk bezig het virus weer onder controle te krijgen. De respons was echter laat en we weten niet of we het virus zijn kooi weer inkrijgen. Mogelijk ontdekken we in 2015 of het lukt, wanneer de epidemie in West-Afrika zijn voorlopige hoogtepunt gaat bereiken.
Guinee
In december 2013 sprong het Ebolavirus voor het eerst over van vleermuizen op mensen in het West-Afrikaanse Guinee. Van daaruit verspreidde het naar Libearia en Sierra Leone. Er werd niet genoeg gedaan om het virus in te dammen, vooral vanwege de enorme armoede onder de locale bevolking, totdat het aantal besmettingen opliep tot enkele duizenden en Ebola in augustus tot wereldwijd noodgeval werd gebombardeerd.
Kunnen gedachten de bron zijn van fysieke klachten?
Sebastiaan van de Water zocht uit hoe wetenschappers het nocebo-effect proberen te begrijpen en onder de duim proberen te houden.
Begin september liep het aantal besmettingen exponentieel op. Een gigantische operatie kwam op gang waarbij in recente weken slachtoffers werden geïsoleerd en de overdracht van het virus werd beperkt. Dat heeft ervoor gezorgd dat het aantal besmettingen minder hard uit de hand is gelopen dan voorspeld.
Budget
Maar Ebola zou zich alsnog aan die controle kunnen ontworstelen tenzij we met net zoveel mankracht en energie blijven strijden. In december had de wereldgezondheidsorganisatie nog maar tweederde van het benodigde budget om de bestrijding van het virus tot maart te kunnen volhouden. Bovendien is tot nog toe alleen het gemakkelijke gedeelte gebeurd: de besmettingen in steden voorkomen. Nu moet de focus verschuiven naar het achterland, terwijl de behandelingscentra die door rijke landen in 2014 werden gebouwd vooral in steden staan. Een bredere poging, met meer geld, is nodig om in 2015 door te pakken, terwijl tegelijk het aantal gevallen afneemt en de aandacht van de media verslapt.
Vaccin
En dan zou een reiziger met het virus het ook nog eens kunnen loslaten in een land dat niet in staat is om het virus in te dammen. De wereldgezondheidsorganisatie probeert zo’n soort uitbraak nu binnen de perken te houden in Mali, en gezondheidsexperts maken zich zorgen wat er gebeurt wanneer het virus een land als India bereikt.
Maar er is gelukkig ook goed nieuws. De testen met antivirale middelen en Ebola-vaccins zullen begin 2015 starten in de regio’s waar het virus nu huishoudt. Die vaccins komen misschien niet op tijd om de uitbraak te stoppen, maar als ze werken kunnen ze uitbraken elders ter wereld wel voorkomen. Ze kunnen er bovendien voor zorgen dat Ebola, nadat deze epidemie is uitgeraast, niet endemisch wordt in West-Afrika.
Lees verder: