Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze keer Martin de Borst, internist-nefroloog bij het UMC Groningen.
‘Als nefroloog begeleid ik patiënten die een niertransplantatie hebben ondergaan. Zo’n transplantatie leidt vaak tot een aanzienlijke verbetering van de gezondheid en de levensverwachting. In Nederland hebben ongeveer 1,8 miljoen mensen nierschade. Dit kan uitmonden in nierfalen, waarbij dialyse en uiteindelijk een niertransplantatie nodig zijn.
In 2024 kreeg ik een belangrijk inzicht: kunstmatige intelligentie stelt ons in staat om de zorg in ons vakgebied aanzienlijk te verbeteren. Zo gaat de helft van de getransplanteerde nieren van overleden donoren binnen tien jaar verloren, terwijl ook veel patiënten overlijden met een nog goed functionerende donornier. Als we vooraf beter kunnen inschatten hoe lang een donornier mee zal gaan, kunnen we veel efficiënter omgaan met de schaarse donororganen.
Oudere spier kampt met haperende energievoorziening
Wat gebeurt er met je spieren als je ouder wordt? De achteruitgang een spier blijkt het gevolg te zijn van een haperende energievoorziening.
In de afgelopen decennia hebben we gegevens verzameld van meer dan 20.000 niertransplantaties: wie de donor was, wie de nier heeft ontvangen, hoe lang de nier heeft gefunctioneerd en wat er uiteindelijk mee is gebeurd. Die waardevolle informatie willen we inzetten bij de toewijzing van donornieren door AI-modellen te trainen op deze grote dataset. Daarnaast gaan we nieuwe, veelbelovende stoffen in het bloed van donoren meten.
Met al die verzamelde gegevens willen we een machine learning-algoritme ontwikkelen om de instrumenten die de kwaliteit van donornieren meten te verbeteren. Dankzij explainable AI kunnen we de uitkomsten ook beter uitlezen en interpreteren. Zo willen we toewerken naar een situatie waarin elke ontvanger een donornier krijgt die een leven lang meegaat.’
