Een chemisch middel blijkt dodelijk voor de bacteriën die de ziekte van Lyme veroorzaken, en onschadelijk voor andere bacteriën en dieren. Met dit middel kan de ziekte mogelijk in zijn geheel worden uitgeroeid.
Een Amerikaans onderzoeksteam heeft de chemische stof hygromycine A getest in muizen met de ziekte van Lyme. Het middel bleek de bacteriën die de ziekte veroorzaken te doden, zonder schadelijke bijeffecten voor de muizen zelf. Dit is hoopvol nieuws, want hierdoor kan lyme mogelijk in zijn geheel worden verdrongen.
‘De ziekte van Lyme is een goede kandidaat om uitgeroeid te worden’, benadrukt moleculair microbioloog Kim Lewis van de Northeastern Universiteit in Boston. ‘We zijn klaar voor de eerste veldonderzoeken, die volgende zomer van start gaan.’
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Tekenziekte
De ziekte van Lyme wordt veroorzaakt door bacteriën van de soort Borrelia burgdorferi, die vooral voorkomen in wilde muizen. Teken die zich op deze muizen voeden raken geïnfecteerd en kunnen vervolgens andere dieren besmetten, waaronder mensen.
De ziekte vormt een steeds groter probleem in Noord-Amerika, Europa en Azië. Wanneer je gebeten bent door een teek die de ziekte van Lyme met zich meedraagt, krijg je eerst uitslag. Er vormt zich een rode ring om de plek waar je gebeten bent, en je kunt je grieperig voelen. Als je je niet laat behandelen, dan kun je nog lang problemen ondervinden. Zo kan de bacterie zich verspreiden naar je bindweefsel en hier Lyme-artritis veroorzaken.
Kurkentrekker
De behandeling van de ziekte van Lyme bestaat nu uit een kuur met breedspectrum-antibiotica, zoals doxycycline, die een heel scala aan bacteriën doden. Ze doden ook de bacteriën die zich in je darmen bevinden, je darm-microbioom, wat een hele hoop nieuwe ziektesymptomen kan veroorzaken, waaronder diarree. Ook kan zo’n aspecifieke antibioticakuur leiden tot het ontwikkelen van antibioticaresistentie.
Het team van Lewis ontdekte tijdens het onderzoek dat de chemische stof hygromycine A behoorlijk effectief was in het doden van de bacteriestam waartoe B. burgdorferi behoort, spirocheten genoemd. Spirocheten hebben de vorm van een kurkentrekker en kunnen zich letterlijk ingraven in weefsel. ‘Het zijn behoorlijk vervelende ziekteverwekkers’, aldus Lewis. Deze bacteriestam veroorzaakt bijvoorbeeld ook ziekten als syfilis.
Hygromycine A is geen onbekende in de strijd tegen bacteriën, zegt Lewis. In de jaren tachtig werd het middel ook onderzocht als mogelijke behandeling voor een ziekte in varkens, maar daar werd uiteindelijk toch vanaf gezien. Het middel kan mogelijk ook tegen syfilis worden ingezet, vooral omdat deze bacteriële infectie steeds minder reageert op standaardbehandelingen.
Voeding
De behandeling met hygromycine A die bij deze studie werd toegepast, had geen schadelijke bijeffecten voor de muizen – hoe hoog de dosis ook was. ‘Het is ontzettend veilig, dat komt niet vaak voor’, aldus Lewis.
Behalve dat het middel direct werd toegediend, voegde het onderzoeksteam het ook toe aan het eten van de geïnfecteerde muizen. Ook nu bleek het middel succesvol in het doden van B. burgdorferi-bacteriën. In theorie zou dit kunnen betekenen dat het plaatsen van dit voedsel in natuurgebieden de ziekte van Lyme daar zou kunnen uitroeien.
Tien jaar geleden werd er al soortgelijk veldonderzoek gedaan, maar toen met voedsel waaraan doxycycline was toegevoegd. Het onderzoek bleek heel succesvol, zegt Lewis. Toch is het niet gewenst om dit middel in de natuur te verspreiden, want veel micro-organismen zouden zo antibioticaresistentie kunnen ontwikkelen.
Resistentie
Het onderzoek van Lewis suggereert dat het heel moeilijk is voor B. burgdorferi-bacteriën om resistentie te ontwikkelen tegen hygromycine A. Het middel lijkt namelijk enorm op belangrijke voedingsstoffen die de bacteriën niet zelf kunnen aanmaken. Ze moeten deze voedingsstoffen dus opnemen uit hun omgeving. Daar hebben ze een specifieke transporter voor in hun celmembraan. Mutaties in deze transporter blokkeren dus ook de toevoer van deze voedingsstoffen.
Hoewel er op dit moment ook vaccins tegen de ziekte van Lyme worden ontwikkeld, zou het natuurlijk beter zijn om de ziekte in zijn geheel uit te roeien. Het bedrijf FlightPath is in de VS nu de papieren op orde aan het brengen om toestemming te krijgen het middel bij mensen te testen.
