Berkeley, California (VS) – Zelfs geheime diensten zijn geïnteresseerd in het werk van de wetenschappelijke speurneuzen in het Berkeley Lab. Met infrarode straling uit een synchrotron maken ze spectra van kleine sporen.


Elektronen die razendsnel onder invloed van een magneetveld een cirkelvormige baan beschrijven, produceren straling. Zo wekt een synchrotron straling op. Niet alleen de vrijkomende röntgenstraling en ultraviolette straling zijn geschikt voor onderzoek. Ook de sterke bundels infrarode straling blijken de moeite waard. Onderzoekers toonden aan dat ze daarmee met onvermoede precisie sporen van inkt en 'vingerafdrukken' van transpiratievocht kunnen meten.
Infrarood licht levert informatie op over de moleculen die het bestraalt. Alle moleculen trillen en wiebelen met kenmerkende frequenties en als het bijbehorende infrarode foton die beweging in een molecuul opwekt, verraadt dat de aanwezigheid van het molecuul.
De vier chemici die de techniek ontwikkelden, maken deel uit van de afdeling aardwetenschappen in het Berkeley Lab. Ze vormen het IR Forensics-team. Al in 1949 deed de infraroodspectromicroscopie zijn intrede in het forensisch onderzoek, maar de methode is zeer ongevoelig. Het laatste decennium is er een flinke vooruitgang gemaakt, mede door betere bronnen van infrarode straling. Daardoor waren monsters vanaf 75 micrometer doorsnede te bestuderen. Voor onderzoek aan misdaadsporen of bijvoorbeeld archeologisch onderzoek is dat nog vrij groot. De nieuwe techniek verlegt de drempel naar tien micrometer, met een tweehonderdmaal grotere gevoeligheid.
Een groot voordeel van de technologie is dat infrarood licht wel informatie over moleculen oplevert, maar ze niet vernietigt. Hooguit warmen ze een beetje op.
In het Journal of Applied Spectroscopy beschrijven de uitvinders hoe ze met de US Secret Service inktmonsters op papier analyseerden. De methode bleek betrouwbaar in het vaststellen van de herkomst van inkt en mogelijke vervalsingen.
Eerder onderzoek toonde de belofte van de techniek voor onderzoek naar misdaden en bij bestrijding van terrorisme, door het meten van zweetsporen. Transpiratievocht bevat allerlei vetzuren, eiwitten en zouten en die samensteling verschilt per persoon. Met de infraroodspectromicroscopie onderscheiden de Berkeleyonderzoekers met succes de 'zweetafdrukken' van drie personen. Verder onderzoek moet uitwijzen of bijvoorbeeld leeftijd en geslacht uit zo'n spoor kan blijken.


Erick Vermeulen