Leiden (NL) – Op 79-jarige leeftijd is eind november J. Mayo Greenberg overleden. In Leiden was hij een van de grondleggers van het onderzoek naar astrochemie en astrobiologie.

Mayo Greenberg is geboren in Baltimore, Maryland (VS). Hij studeerde natuurkunde aan de Johns Hopkins University in New York. Contacten in de jaren zestig en zeventig met de sterrenkundigen Henk van de Hulst en Jan Oort over de verstrooiing van straling door stof lagen aan de basis van zijn komst naar Leiden. In 1975 was hij daar als hoogleraar laboratorium-astrofysica een pionier voor een nieuwe tak van sterrenkunde.
In het Laboratorium voor Astrofysica, een interdisciplinair samenwerkingsverband tussen de Leidse Sterrewacht en de afdeling Natuurkunde, bootsten onderzoekers extreme omstandigheden in de ruimte na. Zo combineerde men onder Greenbergs leiding waarneming en theorie over stof in de ruimte met experimentele technieken.
In de laatste kwart eeuw heeft het laboratorium dat Greenberg stichtte en groot maakte, een niet-aflatende stroom van fundamentele onderzoeksartikelen geproduceerd. Hoewel het Leidse Laboratorium het eerste in zijn soort was, zijn er inmiddels een aantal vergelijkbare instellingen bijgekomen, vaak geleid door ex-Leidenaren. Toen na zijn pensionering het laboratorium dreigde te worden gesloten, heeft hij met Ewine van Dishoeck er – met succes – voor gevochten om het te redden.
Greenberg probeerde de eigenschappen van het stof tussen de sterren van de Melkweg te begrijpen. Nadat enkele jaren geleden bleek dat stof ook een rol speelt bij het ontstaan van sterrenstelsels, heeft Greenberg de laatste twee jaar geestdriftig gewerkt aan het modelleren van zulk oerstof. Daarmee laat hij een belangrijke basis na voor toekomstige studies van stof in het vroege Heelal.

Erick Vermeulen