Deze week werden wrattenzwijnen uit Bawean, een klein eiland in de Indische Javazee, ineens wereldberoemd. Ze zouden weleens de meest zeldzame varkens ter wereld kunnen zijn.

Zuidoost-Azië kent wrattenzwijnen in alle maten en, klaarblijkelijk, soorten. De taxonomie van al die dieren, die vaak worden afgedaan als niet veel meer dan ongedierte, ondergaat een make-over. Op dit moment worden er twaalf verschillende soorten erkend, en dat worden er mogelijk alleen maar meer.

De nieuwste vondst is het Bawean wrattenzwijn (Sus blouchi). Het is verwant aan het Javaanse wrattenzwijn (Sus verrucosus), maar zou een apart soort betreffen.

Eveline Verhulst doet al 18 jaar onderzoek naar geslachtsbepaling bij insecten: ‘Ik was meteen verkocht’
LEES OOK

Eveline Verhulst doet al 18 jaar onderzoek naar geslachtsbepaling bij insecten: ‘Ik was meteen verkocht’

Moleculair bioloog Eveline Verhulst doet baanbrekend onderzoek naar geslachtsbepaling bij de sluipwesp en andere insecten en ...

Geurklieren

Het Bawean wrattenzwijn is kleiner dan zijn Javaanse neefje. Bovendien heeft het drie in plaats van vier geurklieren op zijn voorpoten, vertelt hoofdonderzoeker Mark Rademaker van de Van Hall Larenstein Hogeschool in Leeuwarden.

Rademaker publiceerde de eerste ecologische studie over het dier ooit. De onderzoeker volgde het zwijn met honderd camera’s die hij op het vulkanische eiland van slechts 47 vierkante kilometer plaatste. Hij schat de grootte van de varkenspopulatie op zo’n 230 dieren.

Het Bawean wrattenzwijn vastgelegd op beeld - Beeld: Bawean Endemik Konservasi Initiatif
Het Bawean wrattenzwijn vastgelegd op camera. Foto: Bawean Endemik Konservasi Initiatif

Bescherming

In de jaren dertig werd een groot deel van Bawean tot beschermd gebied verklaard. Het is onduidelijk of dat heeft bijgedragen aan de instandhouding van de zwijnensoort dat zijn voedsel, zoals wortels en knollen, vooral vindt in de bostuinen van de dorpelingen.

‘Die aangelegde bossen zijn erg belangrijk voor de zwijnen. Ze voelen zich prettig in een half-open, gecultiveerd leefgebied’, zegt Rademaker. Aangezien het eiland een kleine oppervlakte heeft, lijkt het onwaarschijnlijk dat het aantal varkens in het verleden veel hoger is geweest, zegt hij.

Bawean wrattenzwijn
Foto: Bawean Endemik Konservasi Initiatif

Het dier, dat momenteel niet beschermd is door de Indonesische wetgeving, komt volgens Rademaker niettemin in aanmerking voor de status van bedreigde diersoort bij de internationale natuurbeschermingsorganisatie IUCN.

Gigantische wratten

Waarschijnlijk zijn de wrattenzwijnen zijn niet schattig genoeg om hordes cameraploegen naar Bawean te lokken. ‘De mannetjes hebben drie paar gigantische wratten aan beide kanten van hun kop’, zegt Rademakers collega Johanna Rode-Margono.

Op het eiland, dat tienduizenden jaren afgezonderd was van de rest van de wereld, leven meer zeldzame beesten. Zo vormt het eiland de habitat van een ernstig bedreigd hertensoort, van de Maleise bosuil en van een ondersoort van de Indische slangenarend. Naar schatting bestaan er daar nog maar zo’n dertig paren van.

Rademaker en Rode-Margono hebben het Bawean Endemics Conservation Initative opgericht om al de zeldzame bewoners van het eiland te beschermen.

Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.

Lees verder: