De Lyriden- en Èta-Aquariden-meteorenzwermen zijn beide te zien vanaf eind april. De Lyriden pieken in de nacht van 21 op 22 april. De Èta-Aquariden zie je het best op 5 mei tussen middernacht en zonsopkomst.
De meteorenregens Lyriden en Èta-Aquariden verschijnen binnenkort aan de nachtelijke hemel. Deze ‘vallende sterren’ ontstaan doordat de aarde door een spoor van ruimtestof en gruis vliegt. Dit jaar zijn ze enkele dagen na elkaar zichtbaar in april. De jaarlijks terugkerende, heldere Lyriden bereiken hun hoogtepunt in de nacht van 21 op 22 april. De meeste meteoren van de Èta-Aquariden kun je op 5 mei zien tussen middernacht en zonsopgang. Er zijn de komende weken dus meerdere kansen om dit nachtelijke schouwspel te bewonderen.
Wat zijn de Lyriden?
De Lyriden zijn het resultaat van brokstukken van de komeet Thatcher die in de kielzog ervan achterblijven. Als de aarde door deze wolk van komeetstof vliegt komt het stof terecht in de atmosfeer waar het door de wrijving met de lucht verbrandt. Dat resulteert in de heldere lichtstrepen die we ’s nachts aan de hemel zien.
Virtueel massagraf leert ons lugubere maar waardevolle lessen
Hayley Mickleburgh bestudeert de ontbinding van lichamen in massagraven. Met de opgedane kennis ontwikkelt ze een virtueel massagraf.
Meteorenregens worden vernoemd naar de radiant – de plek aan de nachtelijke hemel van waaruit de meteoren lijken te komen. Bij de Lyriden is dat het sterrenbeeld Lier, met de heldere ster Vega. Mensen spotten de Lyriden al minstens 2700 jaar. ‘De Lyriden zijn misschien wel de kleinste van de grote meteorenzwermen’, zegt meteoorwetenschapper Margaret Campbell-Brown van de Western Universiteit in Canada. ‘De hoeveelheid gruis is niet zo groot als bij de meeste andere meteorenregens, maar ze hebben soms wel veel heldere meteoren.’
Wanneer zie je de Lyriden?
Dit jaar zijn de Lyriden actief van 17 april tot 26 april. Hun piekactiviteit vindt plaats in de nacht van 21 april en is het best zichtbaar net voor zonsopgang op 22 april.
Hoe kun je je kansen vergroten om de Lyriden te zien?
Je kunt de Lyriden het beste zien vanaf het noordelijk halfrond van de aarde in de donkere uren net voor zonsopgang. De meteoren verschijnen meestal als snelle lichtstrepen en kunnen af en toe een heldere flits veroorzaken. Op een normale nacht kun je ongeveer vijf of zes meteoren per uur verwachten en tijdens de piek wel 10 tot 20 per uur. ‘Er zal dit jaar een beetje maanlicht zijn, maar als er veel heldere meteoren zijn, maakt dat niet zoveel uit’, zegt Campbell-Brown.
Meteoren-spotters op het zuidelijk halfrond hebben minder geluk. Daar bevindt het sterrenbeeld Lier zich voor de meesten onder de horizon. De Lyriden zijn er wel zichtbaar, maar beperkter.
Wat zijn de Èta-Aquariden?
De Èta-Aquariden meteoren zijn ijzige en rotsachtige brokstukken die oorspronkelijk afkomstig zijn van de komeet van Halley en een vurig nachtelijk schouwspel opleveren als ze uiteenvallen en de atmosfeer van de aarde bereiken. De zwerm is te zien in de buurt van Èta-Aquarii, een van de helderste sterren in het sterrenbeeld Waterman. ‘Het is een zeer interessante meteorenzwerm, die in sommige jaren sterke uitbarstingen produceert’, zegt Campbell-Brown. Maar dit jaar zal de show waarschijnlijk matig zijn, zegt ze.
Wanneer zie je de Èta-Aquariden?
Dit jaar zijn de Èta-Aquariden te zien tussen 20 april en 28 mei. Het beste moment om omhoog te kijken is tijdens hun piekperiode op 5 mei tussen middernacht en zonsopgang.
Hoe vergroot je je kans om de Èta-Aquariden te zien?
Het zuidelijk halfrond biedt de beste kans om de Èta-Aquariden te zien. Ze zijn ook zichtbaar op het noordelijk halfrond, maar veel lager aan de nachtelijke hemel. Je zult daar dus naar de horizon moeten kijken om de meteoren te zien. ‘De radiant komt pas een paar uur voor zonsopgang op het noordelijk halfrond op en het is al lang licht tegen de tijd dat hij hoog aan de hemel staat, dus waarnemers hebben maar een kleine periode waarin ze de meteoren kunnen zien’, zegt Campbell-Brown.
De Èta-Aquariden kunnen soms ook gloeiende stofsporen in hun kielzog achterlaten die enkele seconden of zelfs minuten zichtbaar zijn, zegt ze. Je kunt ongeveer 10 tot 30 meteoren per uur verwachten op het noordelijk halfrond en ongeveer 30 meteoren per uur op het zuidelijk halfrond.
Tips van een astronoom om optimaal meteoren te spotten
Je kunt het beste de stad uit om een plek te vinden waar het zo donker mogelijk is, zegt Campbell-Brown. Ze raadt aan om een sterrenkaart mee te nemen om de sterrenbeelden te vinden waar elke meteorenzwermen vandaan komt. Een ligstoel of kampeermatras kan ook van pas komen. En je warm aankleden is waarschijnlijk een goed idee, omdat de nachten fris zijn en je niet veel zult bewegen. Voor beide meteorenregens geldt dat je ze het beste kunt zien ruim na zonsondergang, in de uren voor zonsopgang.
Het is niet belangrijk naar welk gebied aan de hemel je precies kijkt. Je ziet er misschien iets meer als je richting de radiant kijkt. Maar overal waar de hemel donker en helder is, heb je kans om de vallende sterren te zien, zegt ze.
Houd er rekening mee dat sommige meteoren die je ziet niet van deze specifieke buien hoeven te zijn. Het kan zijn dat je andere, toevallig passerende meteoren waarneemt.
