Dat is nou zooo min. Haalt het Nederlands elftal eindelijk weer eens de finale van het WK, geeft de wetenschap een trap na. De plastic polsbandjes die de spelers droegen tijdens het toernooi werken namelijk niet, zo verklapten bewegingswetenschappers van de VU deze week.
In opdracht van het televisieprogramma Radar vergeleken ze vrijwilligers die ‘balansbandjes’ om hun pols hadden met mensen die een placebobandje droegen. En, o wonder, de balansbandjes zorgen niet voor betere prestaties.
Leuk natuurlijk. Alleen klopt het niet. Uitgerekend vorige maand leverden onderzoekers het bewijs dat balansbandjes wel degelijk helpen. In een wetenschappelijk vakblad welteverstaan, niet op Tros-televisie.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Duitse psychologen lieten bijgelovige vrijwilligers met hun favoriete geluksamulet naar het lab komen, om daar allerlei testjes te doen. Eenmaal aangekomen moest de helft de konijnenpootjes, armbandjes en noem-maar-op inleveren.
En wat bleek? De mensen die hun amulet mochten houden, deden de proefjes beter. Niet omdat er een geheimzinnige toverkracht in het spel was, maar omdat ze zich sterker voelden, met amulet. Ze hadden meer zelfvertrouwen, konden beter onthouden, waren behendiger, en toonden meer lef. Dat lijken me geen overbodige extra’s, als je tegen Brazilië moet voetballen.
Andere studies vinden al jarenlang vergelijkbare effecten. Een onderzoeker die basketballers verbood om nog langer geluksritueeltjes uit te voeren (driemaal stuiteren met de bal, nog even frunniken aan de veter), ontdekte dat de spelers daarna minder scoorden. En het helpt als het hele elftal hetzelfde polsbandje draagt: groepsgeloof versterkt de kracht van amuletten enorm.
Ja, daar sta je dan als bewegingswetenschapper, te stuntelen met échte onzin-armbandjes en nep-onzinarmbandjes. Een sullige onderzoeksfout natuurlijk, om een nepversie te maken van iets dat van zichzelf ook al nep is, waarna je die twee met elkaar vergelijkt. De geleerden hadden sporters met en zonder balansbandje moeten vergelijken.
Een rammelend experiment op tv lijkt me niet de beste reclame voor hoe goede wetenschap werkt. Het lijkt me trouwens ook niet de manier waarop we ooit nog eens de finale halen.
