Taal is “amazing”, “remarkable” en “extraordinary”, aldus de Engelse komiek Stephen Fry in zijn nieuwe BBC-serie: Stephen Fry's Planet Word. De serie gaat in vijf afleveringen in op taal. Je moet wel een beetje om de uitroepen heen luisteren, maar Planet Word is het absoluut waard om te kijken.
In de eerste aflevering, ‘Babel’, banjert Stephen Fry met zevenmijlslaarzen langs de grote vragen van de taalwetenschap: Hoe leren kinderen taal? Hoe is taal ontstaan? Waarom gebruiken alleen mensen taal? Kunnen dieren taal leren? Wat is ervoor nodig om goed taal te leren? Waarom zijn er zoveel verschillende talen?
Hoe ontstaat onze werkelijkheid uit de quantumwereld?
De wereld om ons heen komt voort uit wolken van quantummogelijkheden. Een nieuwe theorie verklaart hoe dit gebeurt.
Hij reist naar Afrika, China, Groot-Brittannië, de Verenigde Staten en Duitsland om antwoorden op zijn vragen te vinden en laat beroemde taalwetenschappers als Michael Tomasello (afl. 1, dl. 1; zie hierboven) en Stephen Pinker (afl. 1, dl. 3) aan het woord – al is het maar kort. Op de vraag waarom mensen kunnen praten en andere dieren niet, antwoordt Tomasello: “I think the initial step [in the evolution of language] was that we ended up having to collaborate in order to produce food. The first mayor function of uniquely human communication was to coordinate collaborative activities.”
Over taalontwikkeling zegt Stephen Pinker: “There has to be some kind of talent in the child’s brain that allows them not just to parrot back the exact words and sentences they have heard. We expect our children right from the beginning to compose their own sentences – to abstract the rules of grammar – so they can talk about new events and new thoughts, and take the familiar words, but rearrange them in new sequences.”
In de volgende vier afleveringen gaat Stephen Fry in op de rol die taal speelt in onze identiteit, taalgebruik en -misbruik, geschreven taal en het vertellen van verhalen. Daarmee dwaalt hij enigszins af van de taalwetenschap, maar hij weet wel goed de alledaagse kanten van taal te laten zien. Zijn vragen zijn herkenbaar, de beelden toegankelijk en – uiteraard – soms humoristisch. Prima ingrediënten voor een serie om direct in weg te zakken en zelfs niet op te merken hoe vaak het woord “miraculous” voorbij komt.
