Wil jij iets nuttigs met je plas doen? Op Lowlands Science kun je straks je urine doneren, zodat Chris Slootweg en Steven Beijer (Universiteit van Amsterdam) het kunnen hergebruiken voor de fosfaatgrondstof struviet. Ook gaan ze testen of de gerecyclede grondstof niet per ongeluk een restje verdovende middelen bevat.
Je staat in de Alpha-tent van Lowlands naar een hoofdact te kijken en moet opeens ontzettend nodig plassen. Maar je ziet heel weinig toiletten, waar ook nog eens ellenlange wachtrijen staan. Wat moet je doen? Rennen naar de struviettoiletten op Lowlands Science! Hier ben je waarschijnlijk snel aan de beurt én je helpt mee aan de productie van een grondstof.
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Fosfaatwinning zonder afval
Scheikundigen Chris Slootweg en Steven Beijer van de Universiteit van Amsterdam staan op het festival om urine van festivalgangers te verzamelen. Uit die urine halen ze struviet. ‘Struviet kun je gebruiken als grondstof voor allerlei dingen, bijvoorbeeld voor brandvertragers of kunstmest’, vertelt Slootweg. ‘Normaal gebruiken we hier fosfaaterts uit buitenlandse mijnen voor. Hierbij wordt veel afval geproduceerd dat in het milieu terechtkomt, wat slecht is voor de biodiversiteit. Daarnaast raken fosfaatmijnen op een gegeven moment uitgeput.’
Al dat afval is helemaal niet nodig, volgens Slootweg. ‘We hebben hier in Nederland een fosfaatoverschot waarmee niks gebeurt. Fosfaat kunnen we gewoon terugwinnen via waterzuiveringsbedrijven uit afvalwater. Hierbij houden we geen afval over.’
Zuiver struviet
Op het festival zullen de onderzoekers de verzamelde urine door een soort minifabriek laten lopen. Hierin voegen ze magnesiumchloride aan de urine toe, waardoor struviet neerslaat als kristallen. ‘We willen weten wat de kwaliteit is van dit neergeslagen struviet’, zegt Beijer. ‘Op Lowlands gaan we onderzoeken of na het recyclen niet ook resten van verdovende middelen of medicijnen die mensen innemen in het struviet terechtkomen. Daar is nog weinig onderzoek naar gedaan.’
Om dit te onderzoeken moeten Slootweg en Beijer samples van de urine nemen voor en na kristallisatie. ‘Als deze samples niet verschillen, betekent dit dat de onzuiverheden in de urine zijn gebleven en niet in het struviet terecht zijn gekomen’, aldus Beijer. ‘Mensen kunnen van tevoren ook anoniem aangeven welke stoffen ze hebben gebruikt. Hierdoor weten we een beetje waarnaar we kunnen zoeken in de urine.’
Circulaire chemie
Bij de mini-recyclefabriek kunnen de festivalgangers zelf zien hoe de scheikundigen struviet uit de urine halen. Daarnaast kun je een rondleiding krijgen die in het thema staat van circulaire chemie. De onderzoekers hopen dat mensen hierdoor een beter beeld krijgen van hoe ze met afvalstromen om moeten gaan. ‘We willen laten zien dat je afval als grondstof kunt gebruiken en dat scheikunde hierbij kan helpen’, vertelt Slootweg. ‘Eigenlijk komt chemie overal aan te pas.’