Hoe komen wetenschappers tot dat ene inzicht dat het verloop van hun carrière bepaalt? Daarover vertellen ze in de rubriek Eureka, elk weekend in het AD, verzorgd door de redactie van New Scientist. Deze week: Linda Steg hoogleraar omgevingspsychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen.
‘Toen ik in de jaren tachtig studeerde, werd voor het eerst het vak omgevingspsychologie aangeboden. Ik was onmiddellijk verkocht. Bij omgevingspsychologie moet je oplossingen vinden voor ingewikkelde maatschappelijke vraagstukken, die je alleen samen kunt oplossen.
In mijn dagelijkse werk bestudeer het milieuvriendelijk handelen van mensen. Daarbij kijk ik naar de rol van motivatie (zoals waarden) en omgevingsfactoren (zoals goede faciliteiten).
‘We moeten beter leren twijfelen aan de wetenschap’
Sociaal psycholoog Bastiaan Rutjens stelt dat het goed is om kritisch te zijn op de wetenschap.
Gemotiveerd
Mijn eurekamoment was niet een specifiek moment, maar de optelsom van jarenlang onderzoek. Keer op keer zie ik dat mensen intrinsiek zijn gemotiveerd om bij te dragen aan een beter milieu. Dit is ook een belangrijke indicator voor het feitelijke gedrag.
Beleidsmakers denken vaak dat mensen vooral worden gedreven door eigen belang, of geld, maar dat is niet zo. Al onze data bevestigen het. Het menselijke gedrag meten we op verschillende manieren en steeds komt hetzelfde patroon naar voren.
We maken niet alleen gebruik van vragenlijsten en doen observaties, ook werken we samen statistici. We analyseren objectieve maten van gedrag zoals meterstanden. Conclusie: als mensen het zelf belangrijk vinden om de milieukwaliteit te verbeteren, dan zijn ze eerder geneigd om duurzaam gedrag te vertonen. Zelfs al kost dit enige moeite en geld.
Maak het mogelijk
Natuurlijk heb we voor een goede en schone toekomst meer nodig dan alleen gemotiveerde mensen. De systemen – waar de overheid en het bedrijfsleven veel invloed op hebben – moeten veranderen zodat milieuvriendelijk gedrag beter mogelijk en aantrekkelijker wordt. Faciliteer het en maak het financieel haalbaar.’