Quantum. Upcoming, met een leger aan wetenschappers die de code van de kleinste deeltjes probeert te kraken voor revolutionaire, spannende toepassingen als de quantumcomputer, quantuminternet en quantumsensors. Quantum Delta NL is een Nederlands samenwerkingsinitiatief dat Nederland een vooraanstaande positie moet bezorgen bij de implementatie van veelbelovende quantumtechnologieën in de maatschappij. Met oog voor de mogelijkheden én risico’s. In deze rubriek acht sleutelspelers binnen Quantum Delta NL. Deze week: Marten Teitsma, lector Applied Quantum Computing aan de Hogeschool van Amsterdam.
Marten Teitsma (Leeuwarden, 1964) leidt de knappe koppen op die quantumcomputing moeten toepassen in de praktijk. ‘De quantumtheorie is redelijk uitgekristalliseerd, nu komt het aan op de uitvoering. Dat kan hardware zijn, zoals hoe kalibreer ik een laser, hoe houd ik een quantumchip op de juiste temperatuur? Maar ook software, hoe pas je een applicatie aan, zodat die later niet kan worden gekraakt door een quantumcomputer?’
‘Techniek is enorm belangrijk bij complexe materie. Nobelprijswinnaar Kamerlingh Onnes wist meer dan een eeuw geleden helium vloeibaar te maken bij een temperatuur van 269 graden onder nul. Slim als hij was had hij een paar jaar daarvoor de Leidse Instrumentmakers School opgericht, want om van zijn lab de koudste plaats ter wereld te maken had hij wel de ingenieurs nodig, die zijn ideeën vertaalden naar de juiste koelelementen.’
90 procent van websites lapt regels voor cookies aan de laars
Websites zijn wettelijk verplicht hun bezoekers toestemming te vragen voor cookies, maar veel sites nemen het niet zo nauw met die plicht, ontdekte re ...
‘Quantumcomputing heeft nog geen echt commerciële toepassingen, dus zijn we hard op zoek naar samenwerking met bedrijven. Zoals banken, die kunnen profiteren van de enorme rekenkracht van de quantumcomputer. Denk maar aan de flitshandel op de beurs, waarbij handelaren met behulp van complexe algoritmen razendsnel profiteren van prijsveranderingen in de markt. Daar komt het aan op milliseconden.’
‘Met Capgemini bekijken we hoe een bedrijf het beste kan beoordelen of quantumcomputing iets kan toevoegen aan het bedrijfsproces. Kan een pakketbezorger zijn miljoenen pakketjes nog efficiënter bezorgen, hoeveel benzine en manuren levert dat op? Welke hardware is interessant? Nu al zijn bedrijven als IBM en IonQ bezig met de ontwikkeling van quantumcomputers, ieder met zijn eigen techniek.’
‘Als filosoof kijk ik graag naar de gevolgen van technologische vooruitgang voor de mensheid. Neem de invoering van de klok, wat dat voor de disciplinering van de mens heeft betekend. Van kerkklok, naar horloge tot smartphone. Maar ik heb geen glazen bol waarmee ik de toekomst van de quantumcomputer kan voorspellen. Kijk maar naar de ontwikkeling van social media. In de jaren 90 begonnen als vriendennetwerk, nu een commerciële toepassing met uitwassen als verslaving en pesten. Wie had dat kunnen voorzien?’
Studenten
‘Er is veel enthousiasme onder de studenten aan de HvA. Eerst gaf ik les in quantum computing aan 10 man, nu zijn het er 24. Quantum is nieuw, dat trekt altijd belangstelling. Het is ook abstracter dan de klassieke computer, en contra-intuïtief. Hoe ik superpositie uitleg aan mijn leerlingen? Met het muntje dat in de lucht kop én munt kan zijn, en bij landing terugkeert naar een toestand, munt óf kop. Bij de HvA vinden we het belangrijk dat onze studenten hun kennis gelijk toepassen in de praktijk. Zo zijn ze bezig geweest met vragen van de ING en de Rabobank, hoe je klassieke data omzet in een quantumcomputer.’
Dit artikel kwam tot stand in samenwerking met Quantum Delta NL.
Recent is de Nationale Quantum Cursus gelanceerd om Nederland kennis te laten maken met quantum en voor te bereiden op een quantumtoekomst. Het gratis online programma, ontwikkeld onder leiding van Jim Stolze en gefinancierd door Quantum Delta NL, onthult de complexiteiten van quantummechanica, belicht ontwikkelingen in de quantumtechnologie en onderzoekt de toekomstige implicaties ervan.
Op 14 maart 2024 beleefden bezoekers van een uitverkocht TivoliVredenburg een avond vol weten-schap, ethiek en zelfs een vleugje magie: het Gala van Quantum en Samenleving. New Scientist hoofdredacteur Jim Jansen presenteerde de avond. Samen met quantum- en samenlevingsonderzoeker Julia Cramer interviewde hij wetenschappers, filosofen, innovatie-experts en Constantijn van Oranje over hun blik op onze toekomst met quantum. Bekijk hier de aftermovie of lees het verslag.