Het ontdekken, verfijnen en toepassen van de wetenschappelijke methode is één van de mooiste ontwikkelingen in de menselijke geschiedenis. Maar wanneer je diezelfde methode toepast zonder ethische overwegingen kan dat tot schokkende uitwassen leiden.
Wetenschap en experiment zorgen ervoor dat we de wereld om ons heen leren doorgronden en stukje bij beetje de spelregels van de werkelijkheid blootleggen. Dat is een prachtige zoektocht naar kennis en verlichting, maar wie daar zonder moraliteit of ethiek mee aan de haal gaat, kan flink doorslaan. Wie weleens vermoeid achteruit heeft gehangen tijdens een college wetenschappelijke ethiek of gapend kijkt naar ‘saaie’ ethische discussies over nieuwe wetenschappelijke ontwikkelingen doet er daarom goed aan de stuitende voorbeelden te bekijken die bij elkaar gezocht werden voor onderstaand Youtube-filmpje.
Levenslange trauma’s
Hoe gemakkelijk het is om proefpersonen blijvende schade toe te doen, blijkt bijvoorbeeld uit het experiment dat de Amerikaanse psycholoog Wendell Johnson in 1939 uitvoerde op 22 weeskinderen in de Amerikaanse staat Iowa. Hoewel de kinderen in het experiment allemaal goed spraken, verdeelde Johnson de kinderen over twee groepen, waarvan eentje ‘slechte sprekers’ zou bevatten. Tegen de ‘goede’ helft was Johnson vervolgens lovend en positief. De ‘slechte’ kinderen bekritiseerde hij echter keer op keer zonder reden en vertelde hen steeds weer dat ze niet goed spraken.
Hoe ontstaat onze werkelijkheid uit de quantumwereld?
De wereld om ons heen komt voort uit wolken van quantummogelijkheden. Een nieuwe theorie verklaart hoe dit gebeurt.
De kinderen in de negatieve groep ontwikkelden door die behandeling vanzelf spraakproblemen en liepen in sommige gevallen bovendien levenslange trauma’s op. Pas in 2001 volgde een officieel excuus van de University of Iowa voor deze verwerpelijke experimenten, die in de volksmond overigens bekend zijn gaan staan als de Monster Study.
Sadistisch gedrag
Het experiment van Johnson is lang niet het enige voorbeeld van uitwassen in de wetenschapsgeschiedenis. In onderstaande video volgt een opsomming met alles van misselijkmakende medische experimenten tijdens oorlogstijd tot experimenten die min of meer per ongeluk uit de hand liepen omdat de ethische antenne van de onderzoekers haperde. Het bekendste en meest beruchte voorbeeld in die laatste categorie is het Stanford Prison Experiment, waarin studenten werden onderverdeeld in twee groepen: gevangenen en gevangenisbewakers. Na verloop van tijd begon een gedeelte van de ‘bewakers’ dankzij hun machtspositie vanzelf sadistisch gedrag te vertonen, waarna het experiment stopgezet werd.
Wie alle tien de voorbeelden in onderstaande video achter elkaar bekijkt, twijfelt in elk geval nooit meer aan het nut van ethische commissies (pas op, schokkende beelden).
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Meer lezen: