Geneticus Hans Clevers is een prominente Utrechtse wetenschapper. Zijn baanbrekende onderzoek naar stamcellen en organoïden is bij velen bekend. In het kader van de Utrecht Science Week geeft hij op 7 oktober 2022 de Utrecht Science Lezing.
Als je nu over het Utrecht Science Park loopt, is het maar moeilijk voor te stellen dat het gebied ooit een prachtige polder was. Clevers herinnert zich die tijd nog goed: ‘Toen ik in 1975 aan mijn studie biologie begon, stond er nog praktisch niks. Onze practica vonden plaats in een houten keet, het Provisorium. Iedere keer als er dan iemand door dat gebouwtje liep, schudden alle microscopen heen en weer.’
Tegenwoordig huist het Utrecht Science Park niet alleen het Universitair Medisch Centrum, de Universiteit Utrecht en de Hogeschool Utrecht, maar hebben zich er ook tal van bedrijven en (bio)technologische startups gevestigd. Dat maakt het een unieke en inspirerende omgeving, vindt Clevers: ‘Ik ken geen andere plek in Europa waar zo’n concentratie biomedische wetenschap bij elkaar komt.’
Hoe slecht is vapen voor je gezondheid?
Steeds meer mensen vapen. Inmiddels beschikken we over voldoende onderzoeksgegevens om iets te kunnen zeggen over hoe schadelijk dat is.
Van 30 september tot en met 7 oktober vindt voor de tweede keer de Utrecht Science Week plaats op deze plek, waar wetenschappers, zorgmedewerkers, ondernemers en studenten samenwerken aan een gezonde en duurzame samenleving. Aan Clevers de eer om deze week vol lezingen, rondleidingen en workshops af te sluiten met de Utrecht Science Lezing.
Verbonden
Utrechtser dan de carrière van Clevers kan bijna niet. Na zijn studie promoveerde hij in slechts twaalf maanden en ging hij – na een uitstap naar Harvard eind jaren tachtig – als hoogleraar aan de slag op het Utrecht Science Park, waar hij sindsdien naam maakt. Hij lacht: ‘Ik zie mezelf altijd als een buitengewoon internationale wetenschapper, maar op een gegeven moment zei iemand: ‘Hans, zit je nou al zo lang in Utrecht?’’
Toch vertrok Clevers begin dit jaar naar Basel in Zwitserland, waar hij als het nieuwe hoofd van Roche Pharma Research and Early Development aan de slag ging. Maar zelfs nu hij niet meer elke dag in het Hubrecht Instituut te vinden is, blijft hij nauw verbonden aan de Utrechtse onderzoeksinstelling als adviseur en gastonderzoeker. Clevers: ‘Iedere ochtend om half acht spreek ik mijn collega’s en promovendi via Zoom en elke vrijdag is ingeruimd voor wetenschap.’
Feitjescollectie
Die ontembare fascinatie voor wetenschap zat er al vroeg in. ‘De kleuterschooljuffen stonden dan om mij heen en vroegen: ‘Wat wil jij worden, Hans?’. Toen zei ik altijd: ‘Bioloog.’’, vertelt Clevers. ‘Ik was altijd in de bosjes op zoek naar levende dingen en verzamelde van alles. Later ontdekte ik dat wetenschap research heet. Dat vond ik een tegenvaller, want ik wilde search doen. Ik wilde zelf iets ontdekken.’
‘Toen ik ging studeren, was er nog heel veel van de biologie onbekend. DNA-technologie heeft van de biologie echt een experimentele wetenschap gemaakt. Toen in de jaren tachtig het genetisch kloneren tot stand kwam, dachten wij: dit is het wel. Maar toen kwam PCR, CRISPR, single-cell sequencing; nu kunnen we voor een paar honderd dollar iemands hele genoom uitlezen.’
Juist in die stormachtige ontwikkelingen zit voor hem de aantrekkingskracht van het vak, legt Clevers uit. ‘De biomedische wetenschappen zijn een eindeloze collectie van feitjes. De evolutie heeft een enorme hoeveelheid willekeurige dingen gegenereerd die nauwelijks te voorspellen zijn. Het is letterlijk een levende wereld, die alsmaar veranderd en zich aanpast. We weten nog maar een fractie van alles wat er te ontdekken valt.’
Clevers is inmiddels 65 jaar, in Zwitserland de pensioengerechtigde leeftijd. Maar hij is nog lang niet van plan om de wetenschappelijke wereld achter zich te laten. ‘Ik hoop dat mijn lab over een tijd nog intact is en dat ik dan terug kan naar Utrecht.’
De Utrecht Science Week is een jaarlijks terugkerend evenement met een programma rondom het thema ‘Samen naar een gezonde, duurzame samenleving’. In de week van 30 september tot en met 7 oktober 2022 vinden er lezingen, workshops, tafelgesprekken en rondleidingen plaats. Bekijk de website voor meer informatie en het volledige programma, en schrijf je in.