Een nieuw type ster kan in de toekomst mogelijk in elkaar storten en een magnetar worden, een neutronenster met een extreem sterk magnetisch veld. De oorsprong van magnetars is al decennia onbekend.
Een nieuw type ster is mogelijk de oplossing voor een kosmisch mysterie. Na een eeuw aan onderzoek zijn astronomen er eindelijk achter gekomen waarom de ster HD 45166 er zo vreemd uitziet. Dat zou weleens de sleutel kunnen zijn tot de mysterieuze oorsprong van magnetars.
HD 45166 is onderdeel van een dubbelster, zo’n drieduizend lichtjaar weg van de aarde. Het is een zogenoemde Wolf-Rayetster, een type extreem hete sterren met een ongebruikelijk spectrum, maar HD 45166 heeft er nooit echt uitgezien als een traditionele Wolf-Rayetster. Hij staat ook wel bekend als de heliumster, omdat hij zijn buitenste waterstoflaag heeft weggeblazen, waardoor de buitenste laag van nu uit helium bestaat.
Heino Falcke fotografeerde als eerste een zwart gat: ‘Nog mooier dan ik al die tijd had verwacht’
Heino Falcke, hoogleraar radioastronomie, maakte in 2019 de eerste foto van een zwart gat. Op dit moment doet hij onderzoek n ...
Tegenstrijdig
‘Deze ster staat al zo’n honderd jaar bekend als vreemd’, zegt astronoom Tomer Shenar van de Universiteit van Amsterdam. ‘Het was echt heel onlogisch – de ster leek zich niet te houden aan de huidige theorieën, dus hij verdiende verdere aandacht.’
Shenar en zijn collega’s hebben nu een nieuwe reeks waarnemingen gedaan. Specifiek onderzochten ze het spectrum van het sterlicht, om beter te leren begrijpen hoe de ster werkt. Daarbij kwamen ze erachter dat de ster een uitzonderlijk sterk magnetisch veld om zich heen heeft, sterker dan alle andere sterren van dezelfde grootte, schreven ze in een artikel in het tijdschrift Science.
Neutronenster
Het materiaal dat uit HD 45166 stroomt, en waardoor de ster er zo gek uitziet, zit waarschijnlijk gevangen in het magnetische veld van de ster. Bij normale Wolf-Rayetsterren stroomt dit materiaal de ruimte in. Shenar legt uit hoe dit er van dichtbij uitziet. ‘Wat je aan de ster zou zien is vooral materiaal dat gevangen zit in bogen die van pool tot pool lopen, en die botsen in het midden. Je zou een dikke bol ingevangen gas zien, en af en toe kan je daar doorheen spieken en de echte ster zien.’
Deze krachtige magnetische velden wijzen erop dat, als de ster over een paar miljoen jaar instort, het waarschijnlijk een magnetar wordt. Magnetars zijn neutronensterren met de krachtigste magnetische velden die er bestaan. Ongeveer tien procent van de neutronensterren zijn magnetars, maar hoe ze ontstaan is al een lange tijd een mysterie. Als sterren zoals HD 45166 daadwerkelijk veranderen in een magnetar, dan is dat mysterie eindelijk opgelost.
Toekomst
De volgende stap voor Shenar en zijn team bestaat uit twee delen. Eerst zullen ze de dubbelster waar HD 45166 deel van uitmaakt, nog een tijdje blijven volgen, om zo beter uit te zoeken wat de eigenschappen zijn. Dit geeft de astronomen hopelijk een idee over hoe de toekomst van de ster eruit ziet.
Ten tweede wil het team zoeken naar meer van deze magnetische heliumsterren. Hun berekeningen laten zien dat er in ons eigen sterrenstelsel honderden van zouden bestaan. Als ze er meer van dit soort sterren kunnen vinden, in een andere levensfase, kunnen ze misschien ooit met zekerheid zeggen waar magnetars vandaan komen.
