Dat je je moerstaal slechter gaat spreken als je een paar drankjes op hebt, mag geen verrassing heten. Je uitspraak van een vreemde taal gaat na alcoholgebruik echter nauwelijks achteruit, zo blijkt uit onderzoek gedaan op Lowlands.
Gedurende drie dagen liepen driehonderd mensen de Lowlands Science-container van onder meer Martijn Wieling en Teja Rebernik van de Rijksuniversiteit Groningen binnen, tijdens de Lowlands-editie van 2018. Deze twee taalwetenschappers vroegen zich af of na het drinken van alcohol de kwaliteit van spreken in een vreemde taal minder afneemt dan in je moedertaal. En Lowlands leek een prima plek om zo’n onderzoek uit te voeren.
Het onderzoek begon met een blaastest. Hierna moesten de deelnemers zinnen zowel in het Nederlands als in het Engels hardop uitspreken. De uitgesproken zinnen werden door zowel een groep Nederlandse als een groep Engelse moedertaalsprekers beoordeeld. Hoe is de verstaanbaarheid? En denk je dat de persoon in kwestie zijn of haar moedertaal spreekt?
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Lagere score voor moedertaal
Gebaseerd op de resultaten van het luisterexperiment is binnenkort in het wetenschappelijke tijdschrift Language and Speech te lezen dat sprekers met een hoger alcoholpromillage gemiddeld een lagere score kregen voor de uitspraak van hun moedertaal, terwijl de beoordeling van hun Engels niet veel veranderde met een hoger alcoholpromillage. Voor de beoordelingen lieten ‘de Nederlandse beoordelaars hetzelfde patroon zien bij de beoordeling van het Engels als de moedertaalsprekers van het Engels die deze fragmenten ook beoordeeld hebben’, zegt Wieling.
Een mogelijke verklaring voor de verminderde Nederlandse uitspraak is dat alcohol drinken een negatieve invloed heeft op de fijne motorische controle. Waarom dit niet van toepassing is op het Engels, is nog niet duidelijk. Het zou zo kunnen zijn dat de minder precieze bewegingen van de tong het Nederlandse accent in het Engels een beetje verdoezelen.
Echobeelden die de onderzoekers tijdens het experiment maakten van de tongen van de deelnemers zouden daar meer licht op kunnen werpen. Uit die beelden zou bijvoorbeeld kunnen blijken dat deelnemers met meer biertjes op minder precieze tongbewegingen maakten. Tongbewegingen zijn namelijk medeverantwoordelijk voor het helder articuleren. Zo wordt de ‘ie’ voor in de mond uitgesproken en de ‘oe’ achter in de mond. Deze beelden hebben de onderzoekers echter nog niet geanalyseerd.
Talige factoren
Susanne Brouwer, taalonderzoeker aan de Radboud Universiteit, vindt het interessant om te zien dat Lowlands is gebruikt om een dergelijk onderzoek te doen. Wel noemt ze een paar punten voor vervolgonderzoek. ‘Zo is de dataverzameling zowel op het festival als online uitgevoerd. Het liefst doe je dat bij iedereen op dezelfde manier. Verder hebben de onderzoekers bijvoorbeeld de variatie in beslissingstijd en enkele andere ‘talige’ factoren zoals aanvangsleeftijd van de tweede taal niet meegenomen in hun statistische modellen.’
Brouwer noemt ook de invloed van bijvoorbeeld emotie op spraak. ‘Vorig onderzoek heeft laten zien dat mensen emotioneler zijn in hun moedertaal dan in hun tweede taal. En een andere vraag: zien we dit effect ook bij twee talen die wat verder van elkaar af liggen, zoals Nederlands en Spaans?’
