Dit weekend overleed de beroemde sterrenkundige en wetenschapspopularisator Chriet Titulaer. Als voorbeeld voor de huidige generatie popularisatoren, inclusief de redactie van New Scientist, staan we daarom deze week stil bij zijn spraakmakende publicaties uit het verleden. Vandaag het laatste deel: Chriet over landmeetkunde voor en na de komst van satellieten.
Hoewel Chriet historische landmetingen waardeerde, sprak hij met nog meer lof over de komst van satellieten, die veel nauwkeuriger te werk gingen. In Natuur en Techniek, voorloper van New Scientist, schreef hij in 1966: ‘Door de kunstmatige satellieten krijgen we drie volledig nieuwe vormen van informatie ten behoeve van de geodesie.’
Geodesie, ofwel landmeetkunde, werd door de komst van satellieten een stuk nauwkeuriger. Eratosthenes bepaalde in 220 voor Christus met schaduwwaarnemingen dat de afstand tussen Alexandrië en Syene 787 kilometer was. Hij zat er slechts 4 kilometer naast. Dat aardomtrekmetingen van Snellius begin zeventiende eeuw nog altijd niet helemaal klopten, rekende Titulaer niet geheel op hem af: ‘Snellius maakte een fout van 3%; dit lag niet aan zijn methode (die zeer goed is), maar aan de onnauwkeurige meting van de basislijn.’
We zijn niet verslaafd aan onze telefoons en hebben geen ‘digitale detox’ nodig
Onszelf beschrijven als verslaafd aan onze telefoon werkt contraproductief, betoogt psycholoog Pete Etchells.
Onnauwkeurigheden in klassieke berekeningen werden met de komst van satellietmetingen blootgelegd. Ook werd het zwaartekrachtsveld van de aarde met grotere precisie bepaald. Waar de eerste satellieten op tientallen meters nauwkeurig de afstand tussen meetstations konden meten, zijn er nu gps-systemen die tot op centimeters een locatie bepalen. Titulaer schreef over de satelliet ANNA die in 1962 werd gelanceerd: ‘De satelliet is zeer nuttig gebleken; er zullen er dan ook meer van dit type volgen.’
Hij kreeg gelijk. De satelliet maakte toen fotografische waarnemingen van de aarde. Tegenwoordig zijn dergelijke beelden live online te volgen. Dat moet Titulaer hebben aangesproken.
Het volledige artikel van Chriet Titulaer over aardmetingen kunt u hier downloaden (pdf).
Chriet Titulaer-week op newscientist.nl
Sterrenkundige Chriet Titulaer (1943 – 2017) verwierf zijn faam als wetenschapspopularisator. Op radio, televisie en in gedrukte media bracht hij vele inspirerende verhalen vol ideeën die de wereld zouden veranderen. Voor New Scientist-voorloper Natuur en Techniek schreef hij meerdere artikelen over de spannendste ontwikkelingen. Om zijn inspirerende carrière en grote bijdrage aan de wetenschapspopularisatie te vieren, besteden wij deze week aandacht aan de mooiste verhalen van zijn hand uit ons archief.
Altijd op de hoogte blijven van het laatste wetenschapsnieuws? Meld je nu aan voor de New Scientist nieuwsbrief.
Lees verder:
- Chriet Titulaer: ‘Japan zal een wereldmacht worden in het informatietijdperk’
- Chriet Titulaer over leven in de ruimte: ‘Privacy is moeilijk te realiseren’
- Chriet Titulaer over de beeldplaat: ‘Een cursus Russisch volgen zonder dat Teleac hem uitzendt’
- Chriet Titulaer: ‘We kunnen via live-uitzending getuige zijn van de eerste mens op de maan’
- Satelliet per ongeluk aangezien voor nieuwe maan