Voor het eerst heeft een commercieel bedrijf een ruimtevaartuig gecontroleerd op de maan gezet. Lander Odysseus lijkt te functioneren, al is hij wel op zijn kant terechtgekomen.
Het ruimtevaartuig Odysseus van het bedrijf Intuitive Machines is op de maan geland. Daarmee heeft voor het eerst een commercieel bedrijf een lander met succes op de maan gezet.
De IM-1-missie begon op 14 februari 2024. Odysseus werd toen gelanceerd met een Falcon 9-raket. Hij kwam op 21 februari aan in een baan om de maan. Op 22 februari landde hij daar, bij de zuidpool.
Er is meer onderzoek nodig naar het effect van ruimtevaart op het brein
Om veilig te ruimtereizen, moeten we in beeld krijgen hoe een leven zonder aardse zwaartekracht de hersenen beïnvloedt, stelt Elisa Raffaella Ferrè.
Omgevallen
De sfeer in de controlekamer was gespannen toen de geplande landingsperiode verstreek zonder teken van de lander. Uiteindelijk, enkele minuten nadat Odysseus had moeten landen, zei missieleider Tim Crain van Intuitive Machines: ‘We vangen een signaal op. Het is zwak, maar het is er.’
Het signaal gaf aan dat het ruimteschip veilig op de maan was geland. Later bleek dat het voertuig wel op zijn kant is terechtgekomen. Vermoedelijk is het bij de landing omgevallen en zijwaarts tot stilstand gekomen tegen een rotsblok.
Desondanks was de landing een succes. ‘Het was nagelbijten, maar we zijn op het oppervlak’, zei Stephen Altemus, CEO van Intuitive Machines. ‘Welkom op de maan.’
Eliteclubje
Voorafgaand aan deze missie hebben drie andere bedrijven geprobeerd landers naar de maan te sturen. In 2019 stortte het ruimtevaartuig Beresheet van de Israëlische organisatie SpaceIL neer op het maanoppervlak. In 2023 onderging Hakuto-R van het Japanse ispace hetzelfde lot.
Lander Peregrine van Astrobotic kwam niet eens zover. Kort na de lancering in januari moest het bedrijf het voertuig vanwege een brandstoflek terug naar de aarde sturen, waar het opbrandde in de atmosfeer.
Met het succes van IM-1 sluit Intuitive Machines zich aan bij een eliteclubje. Alleen de nationale ruimtevaartorganisaties van de Sovjet-Unie, de VS, China, India en Japan zijn eerder succesvol op de maan geland.
Kunstwerken
Odysseus heeft zes ladingen van NASA en zes commerciële ladingen meegebracht. Sommige van die spullen zijn al gebruikt, zoals apparaten om te helpen bij de landing. Verder bevat het voertuig onder andere instrumenten om te meten hoe de omgeving rond de maan het oppervlak beïnvloedt.
Een deel van de lading had als enige doel om de maan te halen. Misschien wel het meest opvallend is een verzameling van 125 maanbeeldjes van kunstenaar Jeff Koons. Ook zijn twee werken van de Nederlandse kunstenaar Bram Reijnders meegereisd naar de maan. Ze maken deel uit van een project over mensen die lijden onder klimaatverandering.
De IM-1-missie maakt deel uit van het NASA-project Commercial Lunar Payload Services (CLPS). Daarbij worden overheidscontracten toegekend aan bedrijven met als doel de ruimtevaart via publiek-private partnerschappen verder te helpen. In 2024 staan via CLPS nog drie maanlandingen gepland, waaronder een missie van Intuitive Machines om waterijs te oogsten op de zuidpool van de maan.
Update 27 februari, 13.20 uur: Doordat de lander op zijn kant is terechtgekomen, is zijn antenne niet naar de aarde gericht. Daardoor verloopt de gegevensoverdracht langzamer dan gepland. Ook is de oriëntatie van de zonnepanelen niet optimaal. Daardoor stopt de lander vermoedelijk vandaag al met functioneren, enkele dagen eerder dan gehoopt.
