Een enorme uitbarsting van radiogolven die al meer dan de helft van de leeftijd van het heelal onderweg is, heeft de aarde bereikt. Nog niet eerder detecteerden wetenschappers zo’n oude en energierijke snelle radioflits.
Astronomen hebben de oudste snelle radio-uitbarsting (fast radio burst, of FRB) gespot die ooit is gezien. Deze korte puls van radiogolven is 8 miljard jaar oud.
Sinds de ontdekking van FRB’s in 2007 hebben wetenschappers honderden van deze vreemde uitbarstingen van radiogolven gemeten. Maar nog nooit hebben ze een FRB gedetecteerd die zo veel energie had als deze.
Gaan we buitenaards leven ontdekken op ijsmanen?
De ruimtevaartorganisaties NASA en ESA spenderen momenteel miljarden aan missies naar de ijsmanen rond de planeten Jupiter en Saturnus.
‘De uitbarsting heeft net zoveel energie als de zon produceert in dertig jaar’, zegt astronoom Ryan Shannon van de Swinburne Universiteit van Technologie in Australië. ‘Dat is genoeg energie om een schaal popcorn ter grootte van twee zonnen te laten poppen.’ De onderzoekers beschreven hun ontdekking in het wetenschappelijke tijdschrift Science.
Kort maar krachtig
Shannon en zijn collega’s ontdekten de radio-uitbarsting met een Australische radiotelescoop, de Square Kilometre Array Pathfinder. Ze vonden dat de FRB, die de naam FRB 20220610A kreeg, drieënhalf keer zoveel energie had als eerder ontdekte FRB’s.
Wetenschappers denken dat FRB’s afkomstig zijn van magnetische neutronensterren in verre sterrenstelsels. Normaal gesproken duren ze slechts een fractie van een seconde. ‘De meeste FRB’s zien we geen tweede keer nadat we ze voor het eerst hebben gevonden’, zegt Shannon.
Stokoude straling
Met de Very Large Telescope in Chili keken de onderzoekers naar het punt aan de hemel waar de straling vandaan kwam. Op die plek zagen ze een groep sterrenstelsels die volgens hen de bron is van de straling. ‘Dat betekent dat de straling al bijna 8 miljard jaar door de ruimte reist’, zegt astronoom Stuart Ryder van de Macquarie-universiteit in Australië.
De vorige recordhouder reisde ‘slechts’ 5 miljard jaar door het heelal. De nieuwe ontdekking suggereert dat FRB’s al minstens de helft van de leeftijd van het 13,7 miljard jaar oude universum voorkomen.
Het vroege universum
Astronomen bestuderen FRB’s om een beter beeld te krijgen van het vroege universum. Onderweg naar de aarde raken de radiogolven een beetje vervormd. Dit komt doordat de FRB tijdens zijn reis op materie botst. Het gaat dan vooral om vrij zwevende geladen deeltjes zoals elektronen. Door zulke botsingen verandert de frequentie van de radiogolf. Door te bestuderen hoe de radiopuls eruitziet wanneer hij de aarde bereikt, kunnen astronomen achterhalen hoe uniform de materie tussen sterrenstelsels is verdeeld, zegt Shannon.
