Het zonnestelsel bevindt zich in de zogeheten Lokale Bel: een ongeveer 1000 lichtjaar grote bubbel. Nu blijkt dat op het oppervlak van deze bel volop nieuwe sterren ontstaan.
Voor het eerst zijn de gebieden rond het zonnestelsel waar veel stervorming plaatsvindt in kaart gebracht. Deze gebieden blijken op het onregelmatig gevormde oppervlak te liggen van de Lokale Bel. Dat is een 1000 lichtjaar grote bubbel die het zonnestelsel omringt, en verder aan de binnenkant voornamelijk uit lege ruimte bestaat.
De schil van de Lokale Bel bevat een heleboel koud gas en stof – overblijfselen van ontplofte sterren. Uit dit materiaal ontstaan nu voortdurend nieuwe sterren.
Heino Falcke fotografeerde als eerste een zwart gat: ‘Nog mooier dan ik al die tijd had verwacht’
Heino Falcke, hoogleraar radioastronomie, maakte in 2019 de eerste foto van een zwart gat. Op dit moment doet hij onderzoek n ...
Driedimensionale kaart
We weten al tientallen jaren van het bestaan van de Lokale Bel. Ook zijn we al lang bekend met de gebieden rond het zonnestelsel waar veel stervorming plaatsvindt. Maar astronoom Catherine Zucker van de Harvard Universiteit heeft met haar collega’s nu voor het eerst een duidelijk verband tussen die twee zaken gelegd.
Dat deden de onderzoekers met gegevens van de Gaia-satelliet van de Europese ruimtevaartorganisatie ESA. Die satelliet registreert de positie en beweging van sterren met hoge nauwkeurigheid. Zo maakten de onderzoekers een driedimensionale kaart van de stervormingsgebieden. Ook toont de kaart hoe de Lokale Bel in de loop der tijd is veranderd en hoe de kosmische kraamkamers op zijn oppervlak zijn ontstaan.
‘We hebben een gemeenschappelijke oorsprong ontdekt voor alle nabije stervorming’, zegt Zucker. ‘In feite kunnen we nu uitleggen hoe alle stervormingsgebieden binnen 500 lichtjaar van de zon zijn ontstaan.’
Schokgolven
Sommige sterren ondergaan aan het eind van hun leven een krachtige supernova-explosie. De Lokale Bel lijkt te zijn gevormd nadat enkele schokgolven afkomstig van supernova’s gas en stof door de ruimte slingerden. Daaruit ontstond de gasrijke schil van de bel. Langzaamaan begonnen er zich op de schil moleculaire wolken te vormen. Dat zijn de plekken waar nieuwe sterren geboren worden.
‘Dit resultaat pleit er sterk voor dat stervorming vaker dan we dachten wordt aangezwengeld door een groeiende schil’, zegt astronoom Martin Krause van de Universiteit van Hertfordshire in het Verenigd Koninkrijk.
