In sommige Afrikaanse landen is de mijnbouw voor materialen voor duurzame energietechnologieën fiks toegenomen. Dat brengt gorilla’s, chimpansees en bonobo’s in gevaar.
Meer dan een derde van de mensapen in Afrika wordt bedreigd door de snel groeiende vraag naar mineralen die nodig zijn voor het maken van groene energietechnologieën, zoals elektrische voertuigen. Dat blijkt uit een onderzoek van Amerikaanse biologen.
Bossen, mensapen en mijnbouw
Afrika herbergt ongeveer een zesde van de resterende bossen ter wereld, in onder meer Ghana, Gabon en Oeganda. Het continent herbergt ook vier soorten mensapen: chimpansees, bonobo’s en twee soorten gorilla’s.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Maar veel van deze mensapen leven in gebieden die mijnbouwbedrijven op het oog hebben. Meer dan 50 procent van ‘s werelds kobalt- en mangaanreserves wordt bijvoorbeeld in Afrika gevonden, en 22 procent van het grafiet.
Apenpopulaties
Om de bedreiging voor de mensaappopulaties in kaart te brengen, legden biologen de locatie van huidige en geplande mijnbouwlocaties in 17 Afrikaanse landen naast gegevens over de dichtheid en verspreiding van de apenpopulaties. Dit onderzoek stond onder leiding van Jessica Junker, voorheen werkzaam bij het Duitse biodiversiteitsonderzoekscentrum iDiv (Deutsches Zentrum für integrative Biodiversitätsforschung) en nu bij de Amerikaanse non-profit natuurbeschermingsgroep Re:wild. Met haar collega’s publiceerde zij de resultaten in het wetenschappelijk tijdschrift Science Advances.
Het team trok een ‘bufferzone’ van vijftig kilometer rond mijnbouwlocaties. Zo hielden ze rekening met zowel de directe gevolgen voor apenpopulaties, zoals geluidsoverlast, habitatverlies en verspreiding van ziektes, als de indirecte verstoringen, zoals de aanleg van nieuwe wegen en infrastructuur. In totaal zouden 180.000 mensapen – iets meer dan een derde van de gehele populatie op het continent – bedreigd worden door mijnbouwactiviteiten, zo ontdekten de onderzoekers.
In de West-Afrikaanse landen Liberia, Sierra Leone, Mali en Guinee was de overlap tussen apenpopulaties en mijnbouwlocaties het grootst. In Guinee zou 83 procent van de apenpopulatie lijden onder mijnbouw.
Industriële mijnbouw
Het team hield alleen rekening met industriële mijnbouwprojecten, zegt Junker. De bedreiging kan zelfs nog groter zijn als de impact wordt meegerekend van kleinschalige mijnen.
Kobalt, mangaan en grafiet worden gebruikt bij de productie van lithium-ion batterijen, die elektrische voertuigen aandrijven. Andere materialen uit deze landen, waaronder bauxiet, platina, koper, grafiet en lithium, worden ook gebruikt voor duurzame technologieën, zoals waterstofelektrolyse, windturbines en zonnepanelen.
Junker zegt dat bedrijven moeten stoppen met mijnbouw in gebieden die belangrijk zijn voor mensapen en zich in plaats daarvan moeten richten op het recyclen van deze essentiële materialen uit afval. ‘Er schuilt een enorm potentieel in het hergebruiken van metalen’, zegt ze, ‘We moeten gewoon duurzamer consumeren. Dan is het mogelijk om ten minste enkele gebieden intact te laten die erg belangrijk zijn voor mensapen.’
Ze roept mijnbouwbedrijven op om biodiversiteitsbeoordelingen van potentiële mijnbouwlocaties openbaar te maken. ‘Meer transparantie is de eerste stap.’
