Sinds omikron de dominante coronavirusvariant is geworden, neemt het aantal herinfecties toe, maar het is onduidelijk hoe lang mensen beschermd zijn tussen infecties van covid-19.
Omdat de omikronvariant van het coronavirus blijft rondwaren, raken veel mensen opnieuw besmet. Een belangrijke vraag is dus: hoe lang ben je beschermd tegen een herinfectie na een covid-19-besmetting?
Bij sommige infectieziekten, zoals mazelen, geldt dat iemand die de ziekte eenmaal heeft gehad, die zelden een tweede keer oploopt. Coronavirussen lijken een dergelijke immuniteit niet op te wekken, hoewel een eerste besmetting het risico op een tweede wel verkleint.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Steriliserende immuniteit
Volgens een groot Amerikaans onderzoek vermindert bij niet-gevaccineerden een eerste infectie het risico op een tweede met ongeveer 85 procent. Dit is vergelijkbaar met het beschermingsniveau dat wordt geboden door twee vaccinaties met het mRNA-covid-19-vaccin. Dit getal bleef tijdens de negen maanden van het onderzoek stabiel. ‘Ik was verrast dat we zo’n hoog beschermingsniveau vonden’, zegt infectieziekte-expert Jessica Ridgway van de Universiteit van Chicago.
Maar Ridgway’s studie liep terwijl de deltavariant de dominante virusstam was. Omikron veroorzaakt meer herinfecties dan eerdere varianten, wegens mutaties in het spike-eiwit, die helpen de immuniteit te omzeilen.
Tijdens de recente omikrongolf in het Verenigd Koninkrijk was de kans op herinfecties daar zestien keer groter dan tijdens de deltagolf die eraan voorafging, volgens het Office for National Statistics (ONS), de Britse tegenhanger van het CBS.
Dit vertelt ons dus nog steeds niet hoe lang je kunt verwachten besmettingsvrij te blijven tussen besmettingen. Het is namelijk nog niet mogelijk om dit cijfer met enige nauwkeurigheid te berekenen. Wel kunnen we aanwijzingen halen uit bestaande gegevens.
Het ONS heeft bijvoorbeeld herinfecties in het VK onderzocht gedurende de gehele pandemie tot medio december 2021, toen omikron al een paar weken dominant was. Uit die studie bleek dat het interval tussen herinfecties varieerde van 90 tot 650 dagen, met een gemiddelde van 343 dagen, bijna een jaar.
In deze cijfers kunnen op twee manieren fouten sluipen. Ten eerste kunnen ze een te lage schatting zijn, omdat veel mensen nog geen twee besmettingen hebben gehad. Als we daarop zouden wachten, en die gegevens aan de berekeningen kunnen worden toegevoegd, zou het gemiddelde interval tussen infecties moeten toenemen.
Herinfecties
Ten tweede zullen sommige herinfecties niet worden herkend, omdat het ONS iemand pas als herbesmet meetelt als er meer dan 90 dagen zijn verstreken na een eerdere, door een PCR-test bevestigde infectie. De reden daarvoor is dat tests voor die tijd tot vals-positieve resultaten kunnen leiden. Deze aanpak ’identificeert de meerderheid van de herinfecties, maar sluit de mensen uit bij wie het virus nog enige tijd na de eerste infectie kan worden opgespoord’, zegt immunoloog Helen Campbell van het Britse Health Security Agency.
Toch kunnen herinfecties wel degelijk binnen 90 dagen optreden, blijkt uit een studie in Denemarken, waar een omikrongolf begon in november 2021, veroorzaakt door pieken van omikronvarianten BA.1 en BA.2 die in elkaar overgingen. Microbioloog Morten Rasmussen van het Statens Serum Instituut in Kopenhagen, Denemarken, en zijn collega’s slaagden erin 47 mensen te vinden die besmet waren met beide varianten, met tussenpozen van 20 tot 60 dagen. ‘Het lijkt inderdaad zeldzaam te zijn’, zegt Rasmussen daarover.
Een van de redenen waarom er zoveel belangstelling is voor herinfectie, is de zorg dat herhaalde covid-19 infecties een stapeleffect hebben op de gezondheid, al suggereren studies dat na een eerste infectie de daaropvolgende infecties minder ernstig zijn. Uit onderzoek in Qatar bleek bijvoorbeeld dat de kans op ziekenhuisopname of overlijden bij een tweede besmetting 90 procent lager was dan bij een eerste besmetting.
Geen garantie
Maar dat is geen garantie voor veiligheid, zegt viroloog Stephen Griffin van de Universiteit van Leeds in het VK, lid een groep die de Britse regering onafhankelijk wetenschappelijk advies over covid-19 geeft. Het is nog onduidelijk hoe groot de kans is dat mensen langdurige symptomen ontwikkelen als gevolg van een infectie, maar als iemand covid-19 meerdere keren oploopt, kan de kans daarop toenemen, zegt Griffin. ‘De minder waarschijnlijke gevolgen worden waarschijnlijker als je vaker opnieuw geïnfecteerd raakt’, zegt hij.
