Onder het ijzige oppervlak van Saturnusmaan Enceladus gaat een oceaan van vloeibaar water schuil, een veelbelovende plaats voor de zoektocht naar leven. Die oceaan heeft nu een pluim van water en ijs naar buiten gesproeid van bijna tienduizend kilometer lang.
Astronomen hebben met de James Webb-ruimtetelescoop (JWST) een enorme waterstraal gezien die uit de Saturnusmaan Enceladus spuit. Ze wisten al dat er af en toe pluimen van ijsdeeltjes, waterdamp en water naar buiten spuiten, maar deze pluim is veel groter dan wat er ooit eerder is gezien.
Enceladus is maar zo’n 500 kilometer in diameter. Waterdamppluimen die daar eerder zijn waargenomen, spoten ook al tot indrukwekkende hoogtes van honderden kilometers. Maar deze nieuwe pluim spant de kroon. Hij is meer dan 9.600 kilometer lang, meer dan de totale lengte van Afrika, of bijna drie keer de diameter onze eigen aardse maan.
Gaan we buitenaards leven ontdekken op ijsmanen?
De ruimtevaartorganisaties NASA en ESA spenderen momenteel miljarden aan missies naar de ijsmanen rond de planeten Jupiter en Saturnus.
Enorme waterpluim
‘Toen ik de gegevens bekeek, dacht ik eerst dat ik het mis moest hebben. Het was gewoon zo schokkend om een waterpluim te ontdekken die meer dan twintig keer zo groot is als de maan’, zei planeetwetenschapper Geronimo Villanueva van NASA’s Goddard Space Flight Center in Maryland in een nieuwsbericht van NASA.
Villanueva en zijn collega’s ontdekten dat het water bovendien met een buitengewoon hoog volume van ongeveer 300 liter per seconde uit Enceladus spuit. Terwijl de ijzige maan rond Saturnus cirkelt, komt ongeveer 30 procent van het gelekte water terecht in een ringvormige structuur die zijn baan deelt met de buitenste ring van Saturnus. De rest van de waterdamp drijft weg en komt elders in het Saturnusstelsel terecht.
‘De omloopsnelheid van Enceladus rond Saturnus is relatief snel: slechts 33 uur. Terwijl hij rond Saturnus draait laten de maan en de ijspluimen een soort waterdamp-halo achter in de vorm van een donut’, aldus Villanueva. ‘Bij de Webb-waarnemingen was niet alleen de pluim enorm, maar er was ook overal rondom de maan water te zien.’
Door de vloeibare oceaan van Enceladus is het een van de meest veelbelovende plekken in het zonnestelsel om te zoeken naar buitenaards leven. Door de waterpluimen te bestuderen, kunnen onderzoekers de samenstelling en dynamiek van die oceaan beter begrijpen.
