Voor de derde keer in vijf jaar tijd is het koraal van het Groot Barrièrerif massaal verbleekt. Voor het eerst zijn alle drie de delen van het rif zwaar getroffen.
De schade aan het koraalrif voor de Australische kust trad op in februari, toen de temperatuur van het oceaanwater een nieuw hitterecord bereikte. Marien bioloog Terry Hughes van de Australische James Cook-universiteit en zijn collega’s stelden met luchtopnamen vast dat eind maart een kwart van het rif ernstig was verbleekt. Nog eens 35 procent was enigszins verbleekt.
Het rif is al eerder ernstig verbleekt, in 1998, 2002, 2016 en 2017. Toen bleef het echter beperkt tot één of twee delen van het rif, dat bestaat uit een noordelijk, centraal en zuidelijk deel. Dit is de eerste keer dat alle drie de secties tegelijk onder verbleking gebukt gaan. ‘Het is hartverscheurend’, zegt Hughes.
Tijd 'vertraagt' bij het zien van iets gedenkwaardigs
Tijdens het kijken naar een opvallende afbeelding lijkt de tijd langzamer te gaan, ontdekten Amerikaanse hersenwetenschappers.
Gekookt
Een deel van het beschadigde koraal zal overleven. Er zijn namelijk koraalsoorten die relatief goed tegen hitte kunnen, en er zijn ook soorten die slechts licht aangetast zijn. Maar een groot deel van de koraalsoorten is waarschijnlijk ‘gekookt’ toen in het begin van 2020 een hittegolf het land teisterde.
Volgens Hughes zullen de komende maanden nog meer koraaldelen afsterven, als zij niet in staat blijken de schade te boven te komen. In oktober en november wil het onderzoeksteam duikexpedities uitvoeren om de totale omvang van de koraalsterfte in kaart te brengen.
Hughes maakt zich in het bijzonder zorgen om het zuidelijke rif. Dit deel is bij eerdere verblekingen grotendeels gespaard gebleven. Daardoor heeft het niet dezelfde hittebestendigheid ontwikkeld als het noordelijke en centrale deel.
Geen kans op herstel
De verblekingen in 2016 en 2017 deed ongeveer de helft van het koraal van het Groot Barrièrerif de das om. Het duurt normaal gesproken een decennium voordat koralen zich herstellen, zelfs de snelst groeiende soorten. De nieuwe schade zal de herstelpoging van het rif verlammen, zegt Hughes. ‘Drie verblekingen in vijf jaar tijd is erg slecht nieuws.’
De hoge regelmaat waarmee de koralen in de afgelopen jaren verbleken, is een gevolg van de door de mens veroorzaakte klimaatverandering. Die zorgt ervoor dat de temperaturen van de oceanen wereldwijd stijgen. De enige manier om het probleem aan te pakken, is de uitstoot van broeikasgassen met spoed te verminderen, zegt Hughes.