Astronauten worden binnenkort misschien wel wakker met de geur van versgebakken brood. Een nieuw soort deeg en een aangepaste oven in het internationale ruimtestation ISS zullen worden getest tijdens een missie in april volgend jaar.
Hoewel kant-en-klaarmaaltijden afgelopen jaren een stuk zijn verbeterd, is het voor astronauten die lange tijd in de ruimte verblijven zeer onpraktisch om alle maaltijden mee te nemen. Mogelijkheden om verse producten in de ruimte te produceren zijn daarom in ontwikkeling – denk aan groente kweken en suikers maken met bacteriën.
Vers voedsel biedt niet alleen praktische voordelen, maar maakt het astronautenleven ook een stuk aangenamer: ‘Nu ruimtetoerisme in opkomst is en mensen meer tijd in de ruimte doorbrengen, moet het mogelijk zijn zelf brood te maken’, zegt Sebastian Marcu, oprichter van het Duitse Bake in Space, het bedrijf achter het project.
Er is meer onderzoek nodig naar het effect van ruimtevaart op het brein
Om veilig te ruimtereizen, moeten we in beeld krijgen hoe een leven zonder aardse zwaartekracht de hersenen beïnvloedt, stelt Elisa Raffaella Ferrè.
Gesmokkeld broodje cornedbeef
Het project is ambitieus. Brood is basisvoedsel op aarde, maar kan levensbedreigend zijn in de ruimte. De eerste en laatste keer dat mensen brood aten in de ruimte was in 1965. Een astronaut aan boord van NASA’s Gemini 3 smokkelde een boterham met cornedbeef mee en deelde deze met zijn collega. De kruimels vlogen alle kanten op in de microzwaartekracht van het ruimtevaartuig. Ze hadden makkelijk brand kunnen veroorzaken als ze bij elektrische panelen waren gekomen. Sinds die tijd is brood aan boord niet toegestaan – tortillawraps zijn het alternatief.
Marcu denkt dat hij een oplossing heeft gevonden. Bake in Space werkt samen met het Duitse onderzoeksinstituut Deutsche Zentrum für Luft- und Raumfahrt (DLR) en voedingswetenschappers van verschillende onderzoeksinstellingen om een deeg- en bakprocedure te ontwikkelen die kruimelvrij brood oplevert. Het moeilijkste is een goede textuur krijgen. Stevig taai brood kruimelt niet, maar is niet lekker. ‘Dat is de grootste uitdaging’, zegt Florian Stukenborg bij onderzoeksinstelling TTZ Bremerhaven in Duitsland, verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het deeg.
Het ontwerp van de oven kan helpen. Matthias Boehme van OHB System AG, een Duits bedrijf dat apparatuur ontwikkelt voor in de ruimte, probeert momenteel een heteluchtoven aan te passen naar de beperkingen in het ISS. Elektriciteit is bijvoorbeeld in beperkte mate aanwezig dus moet de oven functioneren op 250 watt, een tiende van het vermogen van een normale oven op aarde. Daarbij komt dat de buitenkant van de oven niet warmer mag worden dan 45 °C. ‘De oplossing is een oven met een klein volume die warmte goed vasthoudt’, zegt Boehme.
Luchtige bollen
Boehme kijkt ook naar vacuüm bakken, een technologie waarbij de druk binnen een oven omlaag wordt gebracht. Net als dat het kookpunt van water daalt bij verhoging van atmosferische druk, zou een lagedrukoven kunnen bakken op lagere temperaturen. ‘Volgens onze bakexperts maakt dit het brood ook luchtiger’, zegt hij.
Bake in Space gaat de verschillende aanpakken aan boord van het ISS testen tijdens de Horizons-missie van ESA in april 2018. Het team wil met video-opnamen van de binnenkant van de oven het hele bakproces controleren vanaf de aarde. Op die manier hoeven de astronauten zich naast hun andere taken geen zorgen te maken over verbranden van het brood. Om te zien hoe microzwaartekracht broodtextuur beïnvloedt, gebruiken ze voor de eerste tests voorgebakken brood. ‘Brood kan een compleet andere structuur krijgen’, zegt Marcu.
Jeniffer Levasseur van het Smithsonian National Air and Space Museum vindt het experiment fascinerend. ‘De luxe die je thuis hebt, zoals de geur van versgebakken brood, kan astronauten fysiek en psychologisch een energieboost geven’, zegt ze.
Het team wil ook experimenteren meer zuurdeeg, door starters – gefermenteerd beslag voor zuurdesembrood – in de ruimte te maken. Als het slaagt, willen ze dit deeg ook op aarde gebruiken. ‘Bakkerijen kunnen dan echte ruimte-broodjes verkopen’, zegt Boehme.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees ook: