Wordt vandaag dan eindelijk de ontdekking van het higgsdeeltje bekendgemaakt? NWT Online volgt in dit liveblog de laatste ontwikkelingen op de voet.
11:03 We gaan dit liveblog nu sluiten. Later vandaag meer over wat de ontdekking van vandaag betekent op NWT Online. Samenvattend: Cern heeft vandaag de vondst van een nieuw deeltje bekend gemaakt, dat sterk lijkt op het langgezochte higgsdeeltje. Meer onderzoek moet uitwijzen of het inderdaad het higgsdeeltje is (maar daar lijkt het wel sterk op) en zo ja, of de eigenschappen van het deeltje zo zijn als tot nog toe door fysici wordt verwacht. Later dus meer!
10:59 Veel felicitaties en woorden van dank brengen deze presentatie van Cern tot een eind.
Dit is hoe we wiskundefobie te lijf kunnen gaan
Sarah Hart vertelt hoe we de angst voor getallen en formules weg kunnen nemen.
10:56 Peter Higgs live aan het woord, geëmotineerd: Ik vind het heel bijzonder dat dit nog tijdens mijn leven gebeurd is (luid applaus).
10:55 Discover Magazine heeft een citaat van Peter Higgs uit een persbericht gevist: ‘I never expected this to happen in my lifetime and shall be asking my family to put some champagne in the fridge.’
10:50 Eén van de hoge pieffen die nu aan het woord is (in de hectiek mistten wij wie het precies was): ’this is another giant leap voor mankind’, verwijzend naar de historische woorden rond de maanlanding.
10:49 Ook op de ICHEP conferentie in Melbourne veel applaus. Ze nemen de tijd om stil te staan bij deze bijzondere prestatie. Nu is er tijd voor vragen.
10:46 Langdurig luid applaus en gejuich. Cern vindt vandaag een nieuw deeltje – zeer vermoedelijk het langgezochte higgsdeeltje. Het is met recht een historische dag in de wereld van de fysica.
10:44 Rolf Heuer, directeur van Cern: ‘Als leek, zou ik zeggen: ik denk dat we ‘m hebben! Denkt u ook niet?’ ‘We hebben een nieuw deeltje gevonden, consistent met het higgsdeeltje. Maar welke? Dat blijft een open vraag. Het is een historische gebeurtenis, maar er blijft nog een hoop werk over. Dit resultaat heeft wereldwijde implicaties voor de toekomst en komt op de juiste tijd. We kunnen heel erg optimistisch zijn.’
10:43 ‘Dit resultaat is het gevolg van 20 jaar hard werk.’ ‘Ik hoop dat deze resultaten de deur zullen openen naar een mooie toekomst’. En daarmee is ook Gianotti klaar.
10:38 Gianotti is zo’n beetje klaar. CMS vindt een deeltje op 125 GeV (4,9 sigma) en ATLAS op 126,5 GeV (5 sigma). Atlas en CMS gaan hun resultaten in juli publiceren. Ze hebben volgens Gianotti meer gegevens nodig om dit deeltje beter te kunnen determineren (is het echt het higgsdeeltje, en zo ja, gedraagt het zich zoals we verwachten?).
10:35 Groot applaus! ATLAS vindt een nieuw deeltje op 126,5 GeV met een significantie van 5 sigma! Ook dit is weer een uitstekend resultaat!
10:33 Daar gaan we: Gianotti gaat nu alle gegevens combineren!
10:32 Gianotti neemt haar tijd – ze kreeg zojuist een waarschuwing dat ze nog maar 7 minuten over heeft voor de presentatie.
10:31 Voor het verval waar we nu naar kijken (verval naar 4 leptonen) zijn er slechts 13(!) gebeurtenissen waargenomen.
10:28 Net als vorige keer bevat deze lezing van Gianotti veel jargon en weinig uitleg. Jammer dat ze niet beter hun best doen deze resultaten uit te leggen.
10:27 Nu gaan we daar naar het verval van het higgsdeeltje in vier leptonen, een deeltjesklasse waar ondermeer de elektronen onder vallen.
10:23 De nauwkeurigheid ligt in de buurt van 5 sigma, maar als je meeneemt dat een signaal ook op een andere plek willekeurig kan opduiken (in jargon het zogeheten look elsewhere effect) daalt die nauwkeurigheid naar 3,5 sigma. Dat is overigens wel nog steeds beter dan het resultaat uit december 2011.
10:22 Daar gaan we: voor verval naar twee fotonen vinden ze in de ATLAS-detector een deeltje op 126,5 GeV op 4,5 sigma.
10:17 Meer resultaten van de ATLAS-detector staan al online. (Met dank aan Nature).
10:15 Ook hier is zoeken naar het higgsdeeltje weer zoeken naar een naald in een hooiberg. Gianotti legt uit dat van de duizenden gebeurtenissen in de detector, slechts 170 waren van het verval van higgs in twee fotonen – de gebeurtenissen waar ze naar op zoek waren.
10:11 Nu weer de resultaten van het verval van het higgsdeeltje in twee fotonen, waar de CMS ook mee begon en een nauwkeurigheid van 4.1 sigma op haalde (nog zonder de andere resultaten erbij op te tellen).
10:09 Dat persbericht staat nu overigens ook online.
10:06 Geoff Brumfie van Nature heeft zojuist een papieren persbericht gekregen met de resultaten – ATLAS heeft een deeltje gevonden op 126 GeV met een nauwkeurigheid van 5 sigma. Dat klopt behoorlijk goed met de resultaten van CMS. Het higgsdeeltje lijkt dan inderdaad wel zo’n beetje gevonden. Enige overgebleven onduidelijkheid is dan of dit nieuw gevonden boson inderdaad het higgsdeeltje is (maar dat is wel heel waarschijnlijk).
10:05 Website van Cern is veranderd. Higgs is within reach, koppen ze nu. ‘Ons begrip van het universum staat op het punt te veranderen’.
10:02 We zitten nu in het minder interessante stuk van de presentatie. Gianotti legt nu uit hoe ze te werk zijn gegaan en hoe hun detector werkt. Resultaten laten nog even op zich wachten.
9:59 Als we hier weer dezelfde verschillen in resultaten voor de verschillende vervalsproducten zien, betekent dat overigens misschien dat het higgsdeeltje anders vervalt dan we tot nog toe dachten (maar dat is hoogst speculatief).
9:57 Hier zijn overigens de slides in lettertype comic sans weer, waar vorige keer zoveel grappen over gemaakt werden op twitter en in de blogs. Ditmaal geeft het niet, als de resultaten maar goed zijn (en dat is wel de verwachting).
9:56 Volgens Gianotti zijn de resultaten die ze hier gaat vertellen nog voorlopig – ze zijn nog vers (een paar weken oud).
9:53 En nu door naar de resultaten van het ATLAS-experiment. Nu aan het woord Fabiola Gianotti van de ATLAS.
9:52 Incandela: ‘These results are now global and shared by all of mankind’. Toch wel een beetje kippenvel!
9:50 CMS heeft dus een nieuw boson gevonden!
9:47 Alle gegevens bij elkaar is de nauwkeurigheid 4,9 sigma. Dat komt vooral omdat de gegevens in het laatste kanaal ’tegenvallen’. Alsnog een zeer net resultaat. Massa van het gevonden deeltje is 125,3 +/- 0,6 GeV. Al met al een keurig resultaat – met alle kanalen nét onder de 5 sigma, maar al met al mag je zeker zeggen dat CMS een deeltje heeft gevonden. Incandela herhaalt wel dat deze resultaten nog heel ‘vroeg’ zijn – meer metingen moeten meer duidelijkheid bieden.
9:45 Het verval dat nu besproken wordt is het verval van het higgsdeeltje in zware elektronen.
9:43 Met deze gegevens erbij opgeteld, zit de CMS-detector op een nauwkeurigheid van 5,1 sigma (en 5,2 sigma). Nog weer ietsje beter, dus. Nu het laatste type verval van het higgsdeeltje. Voor de duidelijkheid: de kans dat deze resultaten toeval zijn is kleiner dan één op een miljoen. Deze resultaten zijn, met andere woorden, zéér overtuigend.
9:40 We kijken nu naar het verval van de higgs naar een W-boson.
9:39 Als je nog meer kanalen toevoegt wordt het beeld ingewikkelder, vertelt Incandela.
9:37 Als de resultaten van de twee kanalen gecombineerd worden, is de nauwkeurigheid 5 sigma – de grens voor een vondst! Luid applaus stijgt op uit de zaal. Voor de duidelijkheid: dit betekent dat een deeltje gevonden is!
9:32 In dit geval gaat hem om het verval in een Z-boson. Dat is moeilijker waar te nemen, legt Incandela uit, waardoor het resultaat hier minder spectaculair zal zijn.
9:31 De resultaten net waren voor het verval van het higgsdeeltje in twee fotonen. Nu toont Incandela de resultaten van andere vervalsmogelijkheden.
9:28 In de gegevens van vorig jaar was het nog erg moeilijk om te zien of er wat zat. Nu ze de gegevens gecombineerd hebben met die van dit jaar, hebben ze een nieuw resultaat gevonden: een hobbel in de gegevens rond 125 GeV die ‘behoorlijk significant’ is, op 4,1 sigma (nog net niet 5 dus)!
9:25 ‘Nu komen we eindelijk in de buurt van de resultaten’, zegt Incandela.
9:24 Ze hebben de gegevens bij CMS blind geanalyseerd omdat het gemakkelijk is om anders te enthousiast te raken over wat er gevonden wordt. Zo wist iedereen zeker dat de analyse eerlijk en zonder vooringenomenheid werd gedaan.
9:21 En daar gaan we. Nu komen we bij de belangrijke resultaten van de zoektocht naar het higgsdeeltje van de CMS-detector.
9:20 Volgens wetenschapsjournalist Ian Sample van The Guardian op twitter, is iedereen die na vandaag niet gelooft dat de LHC een deeltje gevonden heeft, de binding met de realiteit kwijt.
9:18 Incandela is nu aan het uitleggen hoe de CMS de verschillende brokstukken van deeltjesbotsingen volgt. Het higgsdeeltje is overigens niet één van die brokstukken. Dat deeltje bestaat maar zo kort dat ze alleen de deeltjes kunnen waarnemen waarin het higgsdeeltje vervalt.
9:16 Tot nog toe hebben ze dit jaar net zoveel gegevens verzameld als heel het vorige jaar bij elkaar. Over de CMS: ‘we zijn nog steeds aan het leren wat deze detector allemaal kan doen’.
9:10 Dankzij de toegenomen energie van de interacties in de LHC hebben ze dit jaar 25 tot 30% meer gegevens kunnen verzamelen dan vorig jaar.
9:07 Incandela is een beetje nerveus; op dit moment geeft hij een update van wat er tot nog toe gedaan is in het onderzoek. De nieuwe resultaten zijn nog niet gemeld.
9:05 Praatje van Joe Incandela van CMS is begonnen met een plaatje van de wirwar aan botsingsevenementen waartussen ze naar het higgsdeeltje gezocht hebben. Volgens hem is dit een ‘voorlopig resultaat’, maar wel een belangrijke.
9:03 Vandaag krijgen we weer twee praatjes – van de ATLAS en van het CMS-team (de twee belangrijkste detectoren van de LHC). Het CMS-team mag het spits afbijten.
9:02 ‘Vandaag is een bijzondere dag’ – met die aankondiging zijn we begonnen.
8:57 Groot applaus stijgt op als Peter Higgs binnenkomt. Nu kunnen we bijna van start!
8:53 Sommigen hebben vannacht wacht gehouden bij de zaal om een plekje te krijgen voor deze lezing van Cern, meldt Geoff Brumfiel op de site van Nature. Wie na half 6 vanmorgen aankwam, had helaas geen plaatsje meer.
8:50 Vandaag is ook Peter Higgs in de zaal aanwezig, de persoon die de bestaan van het higgsdeeltje voorspelde. Zijn aanwezigheid duidt er volgens velen op dat Cern vandaag met groot nieuws gaat komen. Nog 10 minuten en we weten meer!
8:45 Snapt u het niet meer? In dit youtubefilmpje proberen fysici uit te leggen wat het higgsdeeltje doet – mede aan de hand van Brad Pitt en sombrero’s…
8:42 Nog 20 minuten en de zaal zit al behoorlijk vol, zo is op de webcast van Cern te zien. Ook ditmaal valt de verbinding met de Cern website af en toe weg, maar om de verwachte drukte het hoofd te bieden hebben ze ook een back-up webcast in de lucht. Vorige keer was het kijken van de live webcast door te weinig capaciteit namelijk vooral een oefening in geduld en omgaan met frustratie.
8:35 Is het nieuws al uitgelekt? Een video op de website van Cern schijnt de vondst van het higgsdeeltje al te hebben aangekondigd, meldt de Britse kwaliteitskrant The Guardian. Volgens Cern hebben ze echter videos opgenomen voor alle mogelijke uitkomsten van wat vandaag bekend gemaakt wordt. Ongeloofwaardig? Oordeel zelf.
8:15 Wilt u straks ook live meekijken met de bekendmaking van Cern? Dat kan op de Cern webcast. Vergeet u dan echter niet ook dit liveblog in de gaten te houden voor de laatste duiding en conclusies.
8:10 Dat er vandaag bekend gemaakt wordt dat de onderzoekers bij Cern ‘iets’ gevonden hebben met een massa rond de 125 gigaelektronvolt (ter vergelijking, een proton weegt ruwweg één GeV), is één van de slechts bewaarde geheimen op het internet. Gisteren klapten verschillende wetenschappers verbonden aan Cern al anoniem uit de school over wat er vandaag bekend wordt.
Als deze bronnen gelijk hebben heeft het door hen gevonden signaal een nauwkeurigheid tussen de 4,5 en 5 sigma. Dat is vakjargon voor de kans dat het resultaat dat de onderzoekers vonden niets meer is dan statistische ruis. Cern wil volgens haar eigen regels pas spreken van een ontdekking als die nauwkeurigheid 5 sigma of meer is. De kans dat het resultaat ruis is, is dan kleiner dan één op een miljoen.
8:05 Ben je benieuwd waar al die ophef over het higgsdeeltje eigenlijk over gaat? Lees dan onze minicursus higgs die we schreven in de aanloop van het grote higgsnieuws van vorig jaar. Wil je nog eens nalezen wat Cern vorig jaar ook alweer bekend maakte? Dat kan hier.
8:00 Welkom in dit liveblog over het higgsdeeltje. Over ongeveer een uur begint op de International Conference on High Energy Physics waarop – als je de geruchten mag geloven – vandaag bekend wordt gemaakt dat het higgsdeeltje ‘gevonden’ is. Lees hier alvast ons bericht over de geruchtenstroom die de afgelopen week de natuurkundeblogs en kranten in hun greep hield.