Washington DC (VS) – Een blik op de donkere kant van de Maan werpt licht op het aardklimaat.


De afgelopen vijf jaren nam de weerspiegeling van zonlicht door de Aarde af. Onderzoekers aan het New Jersey Institute of Technology concluderen dit uit hun metingen aan het aardlicht dat de Maan weerspiegelt. Daarmee grijpen ze terug op een fenomeen dat Leonardo da Vinci ooit heeft verklaard. De aardbol weerkaatst een deel van het zonlicht dat op hem valt. Ook de Maan is een enorme spiegel. Als het donkere, niet door de Zon verlichte deel van de Maan dat aardlicht weerspiegelt, ziet dat er vanaf Aarde spookachtig uit.
De onderzoekers gingen niet over een nacht ijs. Ze moeten vele nachten waarnemen, omdat anders verstoringen van de atmosfeer en de aard van het aardoppervlak dat licht naar de Maan weerkaatst zorgen voor fouten in de meetmethode. De laatste twee jaar keken ze ongeveer tweehonderd nachten naar de Maan. De metingen vergeleken ze met metingen uit 1994 en 1995. Volgens de leider van het onderzoek, Philip R. Goode, verschilde het weerkaatsingsvermogen van de Aarde wel twintig procent met de diverse seizoenen. Vanwege het grote aantal metingen ontdekten de natuurkundigen wel een hint dat de Aarde 2,5% minder licht weerkaatst dan zes jaar geleden. Zelfs als dat slechts met een procent was afgenomen, zo zegt hij, zou dat belangrijk genoeg zijn om bezorgd te zijn met betrekking tot het broeikaseffect.

Deze metingen zijn goedkoop, ijken zichzelf en tonen in één blik de lichtweerkaatsing van een groot deel van de wereldbol. Werken met satellieten is dan veel lastiger. Onderzoekers kijken in de week voor en de week na Nieuwe Maan met een telescoop naar het vrijwel donkere maanoppervlak. Het enige licht dat daarop valt, komt van de Aarde. Met een gelijktijdige meting van het zonlicht weerkaatst door de heldere maanschijf corrigeren de onderzoekers de metingen voor lichtsverstrooiing in de atmosfeer. De methode is zeer gevoelig. Zo ziet men vanuit Californië aan de Maan dat de Zon opkomt boven het Aziatische continent. Land weerkaatst namelijk licht veel beter dan zee.
De daling van lichtweerkaatsing door de Aarde vond gelijktijdig plaats met de toenemende magnetische activiteit van de Zon, die nu op een maximum is. Dat past in de hypothese dat het magneetveld van de Zon een rol speelt in de staat van het aardklimaat. Mochten verdere metingen dit verband ondersteunen, dan verklaart dit waarom de elfjarige activiteitscyclus van de Zon duidelijk herkenbaar is in gegevens over het klimaat op Aarde, terwijl de daarmee samenhangende verschillen in helderheid van de Zon te zwak zijn om een effect te hebben.

Erick Vermeulen