Een duiker stuit tijdens een duik in het Noord-Hollandse Twiske op kooien met daarin kadavers van biggen. Hij plaatst een video van de duik online, die veel stof doet opwaaien. De lugubere vondst blijkt echter onderdeel van een onderzoek van Marco Pot, promovendus aan de Universiteit Maastricht. Naar aanleiding van de video krijgt hij veel negatieve reacties en zelfs bedreigingen.
Waarom plaatste u kooien met dode biggen onder water?
‘In Nederland hebben we veel verdrinkingsdoden, waaronder ook baby’s. In zo’n geval is de eerste vraag van de politie wanneer het slachtoffer is overleden. Die vraag is nu niet goed te beantwoorden. Wij proberen een model te maken waarmee we kunnen vaststellen hoe lang een lichaam na het moment van overlijden in het water is geweest. We gebruiken hiervoor biggen, omdat die qua fysiologie overeenkomen met baby’s. De biggen zijn op een natuurlijke manier overleden.’
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Waarop is het model gebaseerd?
‘Er spelen veel factoren een rol bij de ontbinding van een lichaam onder water: de hoeveelheid zuurstof in het water, de zuurgraad, de temperatuur en de schimmelvorming op het kadaver. De schimmelvorming is de interessantste factor. We kijken of er een vast patroon van schimmelvorming optreedt. Als eerst schimmel A ontstaat en vervolgens schimmel B of C, kunnen we via de aanwezigheid van schimmels bepalen hoe lang een lichaam in het water lag.’
Waarom onderzoekt u dit in het Twiske, wat ook een recreatiegebied is?
‘In dit gebied wordt veel forensisch wetenschappelijk onderzoek gedaan. De kadavers zijn hier een onderdeel van. De biggen liggen ruim 100 meter van de kant en 10 meter diep, waardoor zwemmers en vissers er moeilijk bij in de buurt kunnen komen. Dit doen we niet om het onderzoek geheim te houden, maar omdat het gebied zo niet verstoord wordt. Het bestuur van het gebied, de ethische commissie en de Voedsel- en Warenautoriteit hebben dit onderzoek goedgekeurd. De kwaliteit van het water wordt bij elke duik gemeten en die is altijd goed geweest. Er is echt geen gevaar voor mensen en de omgeving.’
De video leverde u veel negatieve reacties en zelfs bedreigingen op. Hoe bent u hiermee omgegaan?
‘Het is heel vermoeiend dat mensen die helemaal niets van mijn onderzoek weten mij als een dierenbeul neerzetten. Je moet maar een olifantenhuid ontwikkelen, want er tegenin gaan heeft geen zin. Toen ik twee jaar geleden begon met dit onderzoek stond het al in de krant, maar reageerde er niemand op. Nu kwam er ineens massale verontwaardiging.
Ik was hier helemaal niet op berekend, ik ben gewoon wetenschapper. Dit onderzoek is gewoon heel belangrijk. Ook in het buitenland wordt het met veel belangstelling gevolgd. Ik probeer het allemaal uit te leggen, maar niemand lijkt geïnteresseerd in de feiten. De Universiteit Maastricht heeft mij goed opgevangen, maar het geeft heel veel onrust. Het is echt een orkaan waar je in komt. Inmiddels is het helemaal stil geworden, maar de schade is aangericht en ik moet alle zeilen bijzetten om mijn onderzoek te handhaven.’
Is uw onderzoek dan in gevaar?
‘Het bestuur van het gebied twijfelt nu aan het onderzoek, omdat het bang is dat dit invloed heeft op de bezoekersaantallen. Ook tijdens het duiken ben ik alert of er geen mensen staan te kijken of demonstranten klaarstaan. Het is heel spannend wat er nu gaat gebeuren. Anders kan ik mijn onderzoek van twee jaar weggooien.’
Noot van de redactie: inmiddels heeft de gemeente Landsmeer het experiment afgebroken.
