Vrouwen die zwanger zijn, borstvoeding geven of een kind proberen te krijgen vragen zich af of ze zich moeten laten inenten tegen covid-19. Het advies op dit punt ontwikkelt zich maar langzaam en is vaak tegenstrijdig.
Aanvankelijk zei het Britse Joint Committee on Vaccination and Immunisation dat mensen geen vaccin tegen het coronavirus moesten nemen als ze zwanger waren of van plan waren dat de komende drie maanden te worden.
Nu zegt dit comité echter dat zwangere vrouwen die een grotere kans maken om blootgesteld te worden aan het virus, bijvoorbeeld doordat ze in de gezondheidszorg werken, na overleg met een deskundige toch een vaccinatie kunnen overwegen. Ook meldt het comité dat het niet nodig is om de conceptie uit te stellen of borstvoeding te vermijden.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Het RIVM zit op dezelfde lijn. ‘We raden de vaccinatie tijdens de zwangerschap op dit moment voor de zekerheid nog af’, valt te lezen op de site van het instituut. Maar: ‘Ben je zwanger en heb je gezondheidsproblemen waardoor je een hogere kans hebt om ernstig ziek te worden van corona? Dan zijn de voordelen van vaccineren tijdens de zwangerschap misschien groter dan de (theoretische) nadelen. Overleg met je arts of het dan toch beter is om je te laten vaccineren. Een andere reden om te kiezen voor vaccinatie tijdens de zwangerschap is als je op je werk risico loopt op besmetting met het coronavirus.’
Wachten tot het tweede trimester
Israël, daarentegen, heeft vrouwen die in verwachting zijn juist prioriteit gegeven bij de vaccinaties, nadat verschillende zwangere vrouwen in het ziekenhuis waren opgenomen met covid-19. Het Israëlische ministerie van gezondheidszorg adviseert zwangere vrouwen wel om te wachten tot hun tweede trimester voordat ze een vaccin gaan halen, tenzij er sprake is van andere risicofactoren.
‘Dat lijkt een redelijke aanpak’, zegt hoogleraar reproductieve geneeskunde en chirurgie Adam Balen van Leeds Fertility in het Verenigd Koninkrijk. ‘Een embryo dat pas net is begonnen zich te ontwikkelen, ondergaat drastische veranderingen, zelfs voordat een zwangerschapstest een positief resultaat geeft.’
Geen bewijs voor verhoogde kans op miskraam
Onduidelijk is wat zwangerschap doet met het risico op covid-19. Er is geen bewijs dat zwangere vrouwen een grotere kans maken om ernstig ziek te worden. Toch worden ze door de Engelse National Health Service ingeschaald als ‘matig risico lopend’, omdat ze zieker worden van virussen als het griepvirus.
Mogelijk kan een zwangere vrouw het coronavirus doorgeven aan een ongeboren baby. Maar waar dat is gebeurd, is de baby daarvan hersteld. Er is geen bewijs voor dat het coronavirus een miskraam kan veroorzaken of de ontwikkeling van de foetus kan beïnvloeden.
Geen levende virussen
Onderzoeken naar zwangere vrouwen worden meestal pas uitgevoerd nadat er een paar jaar aan data is verzameld over vrouwen die een nieuw medicijn hebben genomen toen ze nog niet wisten dat ze zwanger waren. In het geval van covid-19 ‘willen we daar niet op wachten, omdat het zo’n ernstige ziekte is’, zegt Pat O’Brien, vicevoorzitter van de Britse vakvereniging voor verloskundigen en gynaecologen.
Redenerend vanuit de basisprincipes is er geen reden om te denken dat een covid-19-vaccin onveilig is voor zwangere vrouwen, stelt O’Brien. Vaccins met levende virussen zouden ertoe kunnen leiden dat de foetus besmet raakt, maar geen van de beschikbare covid-19-vaccins bevat zulke virussen.
‘Beslissing van een individu’
In de loop van dit jaar zal er meer informatie beschikbaar komen. Pfizer begint een vaccinonderzoek bij zwangere vrouwen. Ook zijn er plannen voor een register van mensen die een covid-19-vaccin hebben gekregen terwijl ze zwanger waren.
In de tussentijd moeten zorgverleners mensen helpen de voors en tegens af te wegen, zegt O’Brien. ‘Het is de beslissing van een individu, met hulp van een professional. Dat klinkt misschien als een uitvlucht, maar zo gaat het voortdurend in de wereld van de verloskunde en de kraamzorg.’
