San Diego (VS) – Voor het eerst is een planeet in een baan rond een bijna dode reuzenster ontdekt.


Op 10 januari maakten astronomen van de Universiteit van Californië hun waarneming van een planeet, die in een baan rond een reuzenster beweegt, wereldkundig. Deze primeur kan inzicht verschaffen in het lot van de Aarde.
De nieuwe planeet cirkelt rond de ster Iota Draconis, net zoals de Aarde rond de Zon draait. Iota Draconis ligt op honderd lichtjaren van de Aarde in het stelsel Draco, ook wel ‘Katte-oognevel’ genoemd. Toen de ster nog jong was, was deze vergelijkbaar met de Zon, maar inmiddels is het een oude ster, die alle waterstof in zijn kern verbruikt heeft. Bij zo’n stervensproces neemt een ster snel in omvang toe: Iota Draconis heeft inmiddels een straal die dertien keer zo groot is als die van de Zon – het is een reuzenster geworden.
De ontdekking verschaft inzicht in het lot van planeten tijdens de latere levensfasen van hun gastheerster. Opmerkelijk genoeg slokte de snel groeiende Iota Draconis zijn begeleidende planeet niet op. Dat bewijst dat planeten die op een afstand van hun gastheerster staan die vergelijkbaar is met de afstand Aarde-Zon de dood van die ster kunnen overleven. Ook de Zon zal zich over enkele miljarden jaren ontwikkelen tot een reuzenster. De temperatuur op Aarde zal daarbij stijgen tot enkele honderden graden. Dat zal het leven op onze planeet niet overleven, maar de planeet zelf misschien dus wel.
“Tot nu toe wisten we niet of er planeten bestaan in de buurt van reuzensterren”, vertelt Sabine Frink, een van de ontdekkers. Voor de waarnemingen gebruikten de astronomen de zogenaamde Dopplertechniek. De aantrekkende zwaartekracht van de planeet veroorzaakt een schommeling in de gemeten snelheid van de gastheerster. Uit de grootte en de frequentie van de schommelingen leidden de wetenschappers de massa en de omloopsnelheid van de nieuwe planeet af: hij heeft een massa die bijna negen keer die van Jupiter is en hij doet anderhalf jaar over één omloop. Daarbij volgt hij een elliptische baan.

Mirjam Leunissen