Een chirurgische robot heeft in de buikholte van levende varkens stukjes darm op elkaar aangesloten. Daarbij had de robot maar weinig hulp van menselijke artsen nodig.
De kijkoperatie, die succesvol door de robot is uitgevoerd, is volgens onderzoekers een belangrijke stap in de richting van proeven met mensen.
Het is niet de eerste keer dat een robot voet in de operatiekamer zet. Robots die door menselijke chirurgen worden bestuurd, zijn steeds gebruikelijker. Daarnaast zijn sommige onderdelen van operaties tegenwoordig geautomatiseerd. Daarbij gaat het echter wel alleen om ingrepen op delen van het lichaam die niet onvoorspelbaar van vorm veranderen, zoals bot.
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
Darmhechting
Ingenieur Justin Opferman van de Johns Hopkins-universiteit in het Amerikaanse Maryland en zijn collega’s hebben nu een soortgelijke robot geleerd om een darmanastomose uit te voeren. Bij deze ingreep wordt een stuk darm verwijderd en worden de twee losse stukken vervolgens weer op elkaar aangesloten. De operatie is bijzonder risicovol, omdat een klein lek in de darmen tot ernstige complicaties kan leiden.
De robot voerde zijn operaties uit op vier varkens, waarbij hij in totaal 86 hechtingen plaatste. In twee derde van de gevallen zette de robot de hechting zelfstandig. Op de andere momenten moest de robot eerst naar de goede plaats worden geleid voordat hij het steekje plaatste.
Een week na de operatie werden de geopereerde weefsels onderzocht. De resultaten waren vergelijkbaar met die van menselijke chirurgen.
Bewegelijke boel
In 2016 had dezelfde onderzoeksgroep al een robot geleerd om de darmoperatie op varkens uit te voeren door de darm buiten de buikholte te trekken, en deze vervolgens te hechten. Deze keer voltooide de robot de taak met een kijkoperatie, waarbij slecht een kleine opening in de buik wordt gemaakt. Dat is een knap staaltje werk, omdat de organen in de buik ritmisch bewegen met de ademhaling van het dier.
‘Alles in de patiënt beweegt, waardoor je je handelingen niet van tevoren kunt plannen’, zegt Opferman. ‘Als je op zachte weefsels zoals ingewanden opereert, bewegen ze van je weg als je ze aanraakt. De robot moet dus constant zijn plan bijstellen om te bepalen wat hij moet doen en hoe hij de taak kan voltooien.’
Tijdens het hechten liet de robot zich leiden door beelden van een 3D-camera die op zijn arm bevestigd is. Zo wist hij de constant veranderende omgeving binnen in de buik in kaart te brengen.
Robotchirurg
De onderzoekers gebruikten een gangbare medische robot van de fabrikant Kuka. Ze denken dat ze de gebruikte software op elke vergelijkbare machine zouden kunnen installeren
Opferman noemt de proef de eerste stap naar volledig zelfstandige robotchirurgie bij mensen. Het team zal de robot gaandeweg trainen om steeds grotere delen van de operatie uit te voeren, zoals het openen en het sluiten van de buikholte. Het uiteindelijke doel is dat hij de volledige procedure uit kan voeren. Proeven met mensen, waarbij robots een deel van de operatie uitvoeren, kunnen binnen vijf jaar van start gaan, zegt Opferman.
