Alweer heeft de Zuid-Afrikaanse kust een aanwijzing prijsgegeven dat de wieg van de moderne mens aan het uiterste zuidpuntje van Afrika stond. Ditmaal vonden archeologen er zeer scherpe pijlpunten.
De pijlpunten zijn zo’n 75.000 jaar oud en gemaakt met een speciale techniek waarbij onder meer vuur, verschillende soorten hamers en werktuigen van bot werden gebruikt. Dat duidt op geavanceerde prehistorische techniek, schrijft een Europees-Afrikaans onderzoeksteam dat de punten ontdekte vandaag in het blad Science. Echt iets voor de moderne mens Homo sapiens.
.jpg)
De onderzoekers ontdekten de ongeveer zestig stenen pijlpunten in de Blombos-grot, een hooggelegen grot met uitzicht op zee aan de zuidkust van Afrika. Al eerder ontdekten archeologen in dezelfde grot bewerkte kralen van eveneens 75.000 jaar oud. De Blombos-grot is bovendien vindplaats van wat geldt als de oudste uiting van menselijk symbolisch gedrag: een stukje rode oker met symmetrische krasjes erin.
Hoe gevaarlijk zijn supervulkanen?
In het verleden stortten zogeheten supervulkanen de aarde meermaals in een desastreuze ‘vulkanische winter’. Gaat dat opnieuw gebeuren?
Ook de pijlpunten zijn zeer opmerkelijk, schrijven Vincent Mourre van de universiteit van Toulouse en collega’s in hun vakartikel. ‘Deze flexibele benadering van technologie kan de groepen van Homo sapiens die na ongeveer 60.000 jaar geleden uit Afrika migreerden voordeel hebben verschaft.’ Ofwel: de wieg van de moderne mens stond in Zuid-Afrika.
Stomp bot
De punten zijn gemaakt van het mineraal silcrete, een splijtsteen van natuurlijk aan elkaar gecementeerd zand en kiezel. Bijzonder is dat het materiaal pas na verhitting is te gebruiken om harde werktuigen van te maken. Vorig jaar werden op het uiterste zuidpuntje van Afrika, een plek genaamd Pinnacle Point, ook al stukjes silcrete gevonden die door oermensen waren verhit. Die zijn misschien nog ouder: de geschatte ouderdom is tussen de 72.000 en 164.000 jaar.
Maar de nieuwe vondst bewijst dat de vroegste Zuid-Afrikanen ook de technologie beheersten om er vervolgens zeer scherpe pijl- en speerpunten van te maken. Een bewerking, waarbij men eerst stukken van het gesteente afhamert, om er uiteindelijk met een stomp stuk bot de laatste scherfjes vanaf te drukken, zo blijkt uit experimenten waarbij men de punten probeerde na te maken.
De tot dusver oudst bekende, vergelijkbare pijlpunten komen uit Frankrijk en Spanje en zijn slechts 20.000 jaar oud. Wat er in de tussentijd met de techniek gebeurde, is onzeker. Mourre en collega’s wijzen erop dat men rond 70.000 jaar geleden in Zuid-Afrika lijkt te zijn overgeschakeld op een andere bewerkingstechniek.
Maarten Keulemans
