Guppy’s kunnen de kleur van hun ogen veranderen van zilver naar zwart. Onderzoekers van de University of Exeter ontdekten dat de guppy’s hun oogkleur aanpassen wanneer ze zich agressief voelen. Zonder goede reden je oogkleur veranderen wordt niet getolereerd – dan grijpen soortgenootjes in, zo blijkt uit een experiment met robotvissen.
Communiceren met ogen is op zich niet heel bijzonder. Mensen gebruiken dit fenomeen bijvoorbeeld ook. Door het wit van onze iris is makkelijk te zien welke kant iemand opkijkt. Dat kan interessante informatie zijn voor soortgenoten; waar komt het gevaar vandaan, waar is het voedsel te vinden?
Net als mensen gebruiken guppy’s hun ogen ook om signalen mee uit te wisselen. Ze kunnen de kleur van hun iris razendsnel van zilver naar zwart veranderen. Dat trucje gebruiken ze als een teken van agressie, zo blijkt uit het onderzoek. Zwarte ogen betekenen iets als: ‘Let op, ik ben dominant en dit voedsel is van mij.’
‘De mooiste dingen ontdek je door er niet specifiek naar te zoeken’
Medisch bioloog Yvette van Kooyk wil het immuunsysteem leren kankercellen aan te vallen door hun suikerjas-vermomming weg te knippen.
De wetenschappers bekeken het gedrag van verschillende guppy’s in een aquarium. Als de vissen met elkaar concurreerden om voedsel, bleken grotere guppy’s met zwarte ogen veel vaker agressief gedrag te vertonen. De andere guppy’s vochten dan meestal niet terug tegen hun zwartogige rivalen.
Robotvis
Om de precieze reden van de kleurverandering te achterhalen wilden de wetenschappers graag de oogkleur manipuleren. Zomaar de oogkleur van een vis aanpassen gaat echter niet, dus bouwden ze een robotvis. Ze bestudeerden het uiterlijk van de guppy’s nauwkeurig om een zo echt mogelijke nepvis te bouwen. Vervolgens konden ze gemakkelijk de oogkleur van de robotvis veranderen.
Valsspelen mag niet
Uit het onderzoek met de robotvis bleek dat de zwarte oogkleur niet zomaar agressie uitdrukt, maar dat op een eerlijke manier doet. De vissen mogen een oogkleurverandering alleen ondergaan als ze daadwerkelijk dominant zijn. Het is dan een eerlijk signaal van agressie; een kleiner visje dat zijn voedsel niet kan bevechten, zal geen zwarte ogen tonen aan een grotere vis. Dat recht is voorbehouden aan vissen die zo’n gevecht ook echt zouden winnen.
Om dit te onderzoeken lieten de wetenschappers in één aquarium twee paartjes robotvissen voedsel verdedigen; een zwartogig en een zilverogig paar. Echte visjes die kleiner waren dan de robotvissen zwommen naar het voedsel bij het zilverogige paar toe. Grotere vissen zwommen juist naar het zwartogige paar toe. Ze hadden door dat de robotvisjes eigenlijk te klein voor hen waren om zwarte ogen te tonen. Als straf voor het vals spelen vielen ze de robotvissen dus juist aan.
Mis niet langer het laatste wetenschapsnieuws en meld je nu gratis aan voor de nieuwsbrief van New Scientist.
Lees verder: