Een proef met een nieuwe behandeling tegen de ziekte van Alzheimer laat bemoedigende resultaten zien. De behandeling richt zich op een bacterie die tandvleesontsteking veroorzaakt.
Bij deelnemende patiënten waren verbeteringen zichtbaar in bepaalde moleculen in het bloed en ruggenmergvocht, meldt Cortexyme, het Amerikaanse bedrijf dat de therapie ontwikkelt. Uit de proef blijkt nog niet dat de behandeling de ernst van dementie ook daadwerkelijk kan verminderen. ‘Het is nog te vroeg om opgewonden te raken, maar we kunnen wel concluderen dat het idee achter de behandeling interessant is’, zegt Carol Routledge van de liefdadigheidsorganisatie Alzheimer’s Research UK.
De nieuwe aanpak gaat in tegen tientallen jaren aan veronderstellingen over alzheimer. Men dacht dat de aandoening werd veroorzaakt door een opbouw aan giftige plaques in het brein, die bestaan uit amyloïde-eiwitten. Talrijke behandelingen die het amyloïde-eiwit blokkeren, faalden er tijdens proeven echter in de progressie van de ziekte een halt toe te roepen. Veel onderzoekers denken nu dat het eiwit een bijverschijnsel van alzheimer is en niet de hoofdoorzaak.
Op eigen houtje fitnessen oorzaak van veel blessures
Een op de vijf Nederlanders doet aan fitness. Dat leidt tot een miljoen blessures per jaar. Bewegingswetenschapper Lisa Noteboom onderzocht hoe die ku ...
Ontstoken tandvlees
Cortyxeme denkt dat een bacterie genaamd Pophyromonas gingivalis misschien achter het ontstaan van alzheimer zit. Deze bacterie is beter bekend als de oorzaak van ontstoken tandvlees. De bacterie zou op een of andere manier in het brein terechtkomen en daar ontstekingen veroorzaken. Het micro-organisme en de gifstoffen waarmee het gepaard gaat, zijn in licht verhoogde niveaus aangetroffen in het brein van mensen met alzheimer en kunnen in muizen ophoping van amyloïde veroorzaken.
Cortyxeme heeft een medicijn genaamd COR388 ontwikkeld dat de activiteit van de gifstoffen die de bacterie loslaat kan blokkeren. Vorig jaar voerde het bedrijf korte proeven uit met gezonde vrijwilligers en negen mensen met milde tot matige alzheimer. Zes daarvan kregen twee keer per dag een capsule, de rest een placebo.
Veelbelovend
Na vier weken zagen de onderzoekers bij degenen die het medicijn kregen kleine verbeteringen in de resultaten op twee tests die de hevigheid van dementie meten. De resultaten waren echter niet sterk genoeg om statistisch betekenisvol te zijn. Cortyxeme zegt dat dit komt doordat de proef ontwikkeld was om de veiligheid van het medicijn te testen en te kleinschalig was om de werkzaamheid aan te tonen.
Er trad echter wel een daling op in de hoeveelheid RANTES in het bloed, wat een maat is voor de aanwezigheid van ontstekingen, vertelde het bedrijf tijdens een recente alzheimerconferentie in Los Angeles. Tussen ontstekingen en alzheimer bestaat een link.
Het bedrijf nam ook een afname waar in het aantal fragmenten van het eiwit ApoE (dat wordt beschadigd door de bacteriële gifstof) in het ruggenmergvocht. ApoE staat erom bekend dat het een rol speelt bij alzheimer: mensen bij wie het lichaam een specifieke genetische variant van het eiwit aanmaakt, hebben een grotere kans de aandoening te krijgen.
De afname in RANTES- en ApoE-fragmenten suggereert dat het medicijn werkt zoals bedoeld, zegt Mike Detke, de chief medical officer van Cortexyme. ‘Het is veelbelovend.’
Meer gegevens nodig
De behandelde groep liet ook verbeteringen zien op sommige onderdelen van een test waarbij een computer de spraak van mensen onderzoekt. In 3 van de 35 onderdelen was de vooruitgang significant. ‘Deze drie onderdelen waren de beste voorspellers voor de mate van cognitieve achteruitgang’, zegt Detke.
Routledge zegt dat we er niet zomaar van uit zouden moeten gaan dat verbeteringen in bepaalde stoffen in het bloed of ruggenmergvocht ook leiden tot verminderde symptomen van dementie. Vergelijkbare uitkomsten bij proeven met andere behandelingen hebben in het verleden namelijk valse hoop gegeven. ‘We hebben zonder twijfel meer gegevens nodig voordat we echt kunnen begrijpen wat de aanwezigheid van deze bacterie in het brein precies voor gevolgen heeft’, zegt hij.
Het bedrijf is nu begonnen met een proef van een jaar met 570 mensen met alzheimer, waarvan over twee jaar de resultaten binnenkomen. Een ander bedrijf ontwikkelt een vaccin tegen de bacterie.