Het was nog onduidelijk of slangen er wel eentje hadden, maar nieuw onderzoek heeft haar ontdekt: de tweedelige hemiclitoris van vrouwtjesslangen.
Vrouwtjesslangen hebben niet één, maar twee clitorissen. Dat blijkt uit onderzoek naar de geslachtsorganen van vrouwtjesslangen. Alle negen onderzochte slangensoorten bleken een tweedelige clitoris, hemiclitoris genaamd, te bezitten.
Zoektocht naar de clit
‘We weten een heleboel over de genitaliën van mannetjesslangen, maar niet zo veel over die van vrouwtjes’, vertelt slangenonderzoeker Megan Folwell van de University of Adelaide in Australië. Voor ze dit onderzoek uitvoerde, was er nog discussie over de vraag of vrouwtjesslangen überhaupt een clitoris hebben.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
Folwell en haar collega’s losten het raadsel op door zich te storten op de zoölogische collectie van de University of Michigan in de VS. Lang duurde de zoektocht naar de clit niet. ‘Je pelt de huid af, en daar zit ie meteen’, vertelt Folwell. Alle negen bestudeerde slangensoorten hadden er eentje, of eigenlijk dus twee, onderaan de slangenstaart.
Geen stekeltjes
De vorm en grootte van de hemiclitoris verschilt per soort, bleek uit dissecties en micro-CT-scans. De grootste werd gevonden bij de Mexicaanse moccasinslang Agkistrodon bilineatus: 3 centimeter lang en 1,8 centimeter breed. De Australische Ingram’s brown snake (Pseudonaja ingrami) had de kleinste, slechts 2,5 bij 1,5 millimeter. Andere onderzochte slangen waren onder meer de doodsadder (Acanthophis antarcticus), de melkslang (Lampropeltis abnorma) en de ruitpython (Morelia spilota).
Net als de hemipenis van mannetjesslangen en hagedissen, bestaat een hemiclitoris uit gevoelige zenuwen en weefsels die kunnen opzwellen. Maar in tegenstelling tot hemipenissen hebben de vrouwelijke varianten geen stekels en haakjes.
Vrouwelijke anatomie vaak vergeten
Het onderzoek ‘bewijst onomstotelijk dat de slangenclitoris bestaat, en dat die groot en complex is’, zegt evolutionair bioloog Richard Shine van de Macquarie University in Australië, zelf niet betrokken bij het onderzoek. ‘Het is een grote stap voorwaarts in ons begrip van de seksuele anatomie van reptielen.’
Als gaat om geslachtsdelen van dieren ‘denk ik dat de vrouwelijk kant een beetje over het hoofd gezien wordt’, zegt Folwell. ‘Maar nu is er een briljante wetenschappelijke gemeenschap die in de vrouwelijke geslachtsdelen duikt. Heel opwindend allemaal.’
