Met wat chaostheorie en middelbare-schoolmechanica laten Poolse onderzoekers zien dat de uitkomst van een worp met een dobbelsteen helemaal geen verrassing hoeft te zijn.
In casino’s en thuis aan de tafel – waar mensen met dobbelstenen spelen, hebben een aantal fysische zaken invloed op wat een worp oplevert. Dat zijn de viscositeit van de lucht, de zwaartekrachtsversnelling en de wrijving van het tafeloppervlak. Vier Poolse onderzoekers maakten een driedimensionaal model van een dobbelsteenworp en vergeleken dat met opnamen die ze met hogesnelheidscamera’s maakten van werkelijke worpen. Ze ontdekten dat er een relatief grote kans is dat een dobbelsteen landt op die zijde die bij het begin van de worp onder ligt. Blijkbaar is de worp met een symmetrische dobbelsteen niet werkelijk willekeurig.
In theorie is de uitkomst voorspelbaar, zo geven ze toe, maar de benodigde precisie bij het uitvoeren van de worp is dermate hoog, dat in de praktijk elke dobbelsteenworp willekeurig is. Hooguit een geoefende goochelaar is zo vaardig dat hij zijn dobbelsteen het gewenste resultaat kan laten leveren.
‘Er is heel veel mis met de p-waarde’
De p-waarde is tegenintuïtief en wordt vaak onjuist gebruikt, stelt wiskundige Rianne de Heide. We moeten naar een alternatief.
Discontinuïteiten
De resultaten, die in het vakblad Chaos zullen worden gepubliceerd, doen vermoeden dat de willekeurigheid in mechanische systemen verband houdt met discontinuïteiten, zoals wanneer de steen stuitert. Bij een hard tafeloppervlak laat de uitkomst van een worp zich moeilijker voorspellen dan als de dobbelsteen op zacht groen vilt landt.
