Astronomen hebben het dichtstbijzijnde zwarte gat tot nu toe gevonden. Het bevindt zich op slechts 1000 lichtjaar van de aarde – dichtbij genoeg om zonder telescoop de sterren te zien die eromheen draaien.
Het zwarte gat werd bij toeval ontdekt door een team astronomen van de Europese Zuidelijke Sterrenwacht in Duitsland. Het team zocht naar koppels van sterren waarbij de ene ster zo snel draait, dat hij materiaal van zijn evenaar af slingert. Zo krijgt hij een soort ring van zijn eigen plasma om zich heen.
Bij die zoektocht vonden de astronomen het systeem HR6819. Dat bevat zo’n sneldraaiende ster, evenals een normale ster. De normale ster leek echter elke veertig dagen rond een lege plek in de ruimte te draaien. Die lege plek bleek een zwart gat dat minstens vier keer zo zwaar is als de zon. Omdat het zwarte gat momenteel geen materiaal opslokt, is het onzichtbaar.
Heino Falcke fotografeerde als eerste een zwart gat: ‘Nog mooier dan ik al die tijd had verwacht’
Heino Falcke, hoogleraar radioastronomie, maakte in 2019 de eerste foto van een zwart gat. Op dit moment doet hij onderzoek n ...
‘Er moeten nog een hoop onontdekte zwarte gaten dichterbij staan, maar dit is het dichtstbijzijnde gat dat we kennen’, zegt teamlid Marianne Heida. ‘Gezien het aantal sterren denken we dat er ongeveer 100 miljoen van dit soort kleine zwarte gaten in de Melkweg zijn. En we hebben er nog niet eens honderd gevonden.’ Als de zwarte gaten in ons sterrenstelsel gelijkmatig verspreid zijn, zouden de meest nabije exemplaren volgens Heida slechts 30 tot 40 lichtjaar bij ons vandaan moeten zijn.
Aarde in gevaar?
Het nieuwe zwarte gat is niet alleen het dichtstbijzijnde dat we ooit hebben gevonden, maar ook het eerste dat is aangetroffen in een drievoudig systeem. Bovendien is het een van de weinige inactieve zwarte gaten die we hebben kunnen waarnemen. De meeste zwarte gaten zijn waarschijnlijk net als dit exemplaar vrijwel onzichtbaar. Meer van dit soort vondsten kunnen ons daarom helpen grip te krijgen op het precieze aantal zwarte gaten in ons sterrenstelsel.
Het zwarte gat bevindt zich dan wel relatief dichtbij, we hoeven ons er gelukkig geen zorgen om te maken. ‘De aarde is niet in gevaar’, zegt Heida. ‘De twee sterren in het systeem staan er een stuk dichterbij dan wij. Aangezien zij er niet in vallen, zullen wij er al helemaal niet in vallen.’
Mocht je het zwarte gat toch in de gaten willen houden: het systeem is op het zuidelijk halfrond aan de hemel te zien, in het sterrenbeeld Telescoop.