Zoë Robaey, technologie-ethicus aan de TU Delft, werkt aan een routekaart die inzichtelijk maakt waarom duurzaamheidsprojecten zo vaak falen – en hoe ze wel kunnen slagen. Robaey is een van de vijf finalisten in de strijd om de titel New Scientist Wetenschapstalent 2019. Met welk baanbrekend onderzoek hoopt zij onze wereld te verbeteren?
De futuristische technologie die nodig is om onze beschaving duurzamer te maken bestaat al lang, zegt Zoë Robaey (34). ‘Veel problemen waar we als samenleving mee worstelen, kunnen we technisch gezien al oplossen. Het is bijvoorbeeld vrij eenvoudig om veel biomassa te kweken en dit om te zetten tot schone biobrandstof. Maar als ik morgen ga tanken, komt maar een paar procent van die brandstof uit biomassa.’
Biobrandstofmodel
Dat we onze technologische mogelijkheden niet optimaal benutten, is zeker niet nieuw, stelt Robaey. ‘Al tijdens mijn studietijd viel mij op dat ambitieuze duurzaamheidsprojecten steeds weer mislukten, ondanks miljoenen aan investeringen, geweldige technologie en goede bedoelingen. Hoe kan dat toch? Waar strandt het proces? Die vraag spookt sindsdien door mijn hoofd’, aldus de Franse technologie-ethicus.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Zoekend naar verklaringen, heeft Robaey de afgelopen jaren intensief gesproken met boeren, investeerders, regelgevers en ingenieurs: allen actoren in de biobrandstofcyclus. ‘Wat houdt hen bezig? Welke hogere waarden en motieven drijven hun beslissingen? Dat probeerde ik te achterhalen. Al gauw ontdek je dat de actoren elkaar helemaal niet begrijpen. Ze hebben geen idee wat de andere partij nodig heeft om die keuze te maken die ten goede komt aan onze planeet.’
Robaey besloot daarom een model te ontwikkelen dat op elk punt in de biobrandstofcyclus identificeert welke waarden en doelen in het geding zijn voor de betrokken actoren.
Freedom to farm
‘Neem Amerikaanse boeren, die ik veel geïnterviewd heb. Zij hechten sterk aan hun freedom to farm. Het is hun stuk land, dus zij willen zelf bepalen hoe ze hun land bebouwen. Punt uit. Tegelijkertijd willen ze graag hun grond vruchtbaar houden, en moeten ze dus aan wissellandbouw doen. Een duurzaamheidsproject dat kansrijk wil zijn, moet rekening houden met al deze overwegingen, want die kunnen cruciale obstakels of juist aanknopingspunten vormen.’
Robaeys hoopt dat haar routekaart het veel makkelijker maakt succesvolle routes naar duurzaam beleid uit te stippelen. ‘Het is heel simpel. Alleen als we oog hebben voor elkaars lokale overwegingen, kunnen we onze mondiale problemen oplossen.’
Makkelijk praten
Deze week zijn de vijf finalisten van New Scientist Wetenschapstalent 2019 te gast in de podcast Makkelijk Praten. Beluister de podcast met Zoë Robaey hier:
Robaey en de andere vier finalisten zullen hun spraakmakende onderzoeksprojecten verder toelichten tijdens het evenement New Scientist Live, dat op 31 mei plaats zal vinden in Tivoli Vredenburg te Utrecht. Daar zal, na stemming van publiek en jury, bekend worden wie de titel Wetenschapstalent 2019 toekomt.
