Het wereldwijde aantal geregistreerde bijensoorten is sinds 1990 sterk afgenomen. Dat blijkt uit een nieuwe studie.
Biologen Eduardo Zattara en Marcelo Aizen van de Nationale Universiteit van Comahue in Argentinië analyseerden hoeveel wilde bijensoorten er elk jaar worden waargenomen. Die waarnemingen haalden ze uit de Global Biodiversity Information Facility: een openbaar platform waar onderzoekers en burgers gespotte bijensoorten kunnen registreren.
De biologen ontdekten dat het aantal soorten dat tussen 2006 en 2015 is geregistreerd een kwart lager ligt dan het aantal soorten dat vóór 1990 is geregistreerd. Die daling is verontrustend, want het totale aantal bijennoteringen in de database is sinds 2000 juist met ongeveer 55 procent gestegen. De daling is dus niet te wijten aan een gebrek aan waarnemingen.
Wat gebeurt er als de permafrost ontdooit?
Door de opwarming van de aarde dooit de permafrost in rap tempo. Aardwetenschapper Niek Jesse Speetjens deed onderzoek naar de gevolgen.
‘Ons werk is de eerste langetermijnbevestiging van de wereldwijde afname van bijen’, zegt Zattara. Eerder bijenonderzoek beperkte zich namelijk tot een specifieke soort of een bepaalde locatie.
Natuurlijke leefomgeving
De onderzoekers zagen dat de daling verschilt per bijenfamilie. Uit de zeldzame Melittidae-familie, waar ongeveer 200 soorten toe behoren, is sinds de jaren negentig 41 procent minder soorten gespot. Voor de vaker voorkomende familie van de Halictidae is dat 17 procent.
De niet-geregistreerde bijensoorten zijn niet per se uitgestorven. Wel zijn ze blijkbaar zo zeldzaam dat bijenwaarnemers ze niet tegenkomen.
De vernietiging van hun natuurlijke leefomgeving, onder andere door het gebruik van pesticiden en de klimaatverandering, zouden de afname kunnen verklaren, zegt Zattara. ‘Zo produceren we meer voedsel om onze groeiende bevolking te voeden. We richten de landbouw bijvoorbeeld zo in dat we ergens maar één soort gewas telen. Hierdoor verdwijnt veel van de natuurlijke leefomgeving van de bijen.’
Goede camera
De wereldwijde afname van bijensoorten komt overeen met wat een Britse studie eerder meldde. Maar de wetenschappers van de huidige studie wijzen erop dat er ook onderzoek in afgelegen gebieden nodig is om een volledig beeld te krijgen. De meeste waarnemingen komen namelijk uit Noord-Amerika en Europa, waar het wellicht makkelijker is om bijensoorten te registreren.
Het is bijvoorbeeld eenvoudiger om dieren in het wild te registreren en te identificeren wanneer je een smartphone met een goede camera hebt, zegt Gary Powney, ecoloog bij het Centre for Ecology and Hydrology in het VK. Ook hij maakt zich desalniettemin zorgen over de resultaten. ‘Deze dalingen zijn zorgwekkend voor de voedselzekerheid en de gezondheid van de natuur.’
