De kans dat je met een bepaalde partner in verwachting raakt, zou weleens onderhevig kunnen zijn aan de voorkeuren van de eicel. Menselijke eicellen blijken namelijk stofjes af te geven waardoor ze het sperma van sommige mannen méér aantrekken dan dat van anderen.
‘Dit is de eerste keer dat dit beschreven wordt bij de mens, of bij een andere soort met interne bevruchting’, zegt bevruchtingsexpert John Fitzpatrick van de Universiteit van Stockholm in Zweden.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Samen met collega’s bestudeerde Fitzpatrick monsters van sperma en folliculaire vloeistof – het vocht vol voedingsstoffen dat een eicel omringt terwijl die zich ontwikkelt. De monsters waren afkomstig van zestien stellen die vruchtbaarheidsbehandelingen ondergingen. Gewoonlijk zwemt sperma door de folliculaire vloeistof heen om zich een weg naar de onbevruchte eicel te banen.
Geen partnerpatroon
De onderzoekers stelden vast dat bij elk van hun vrouwelijke proefpersonen de folliculaire vloeistof het sperma van sommige mannen méér aantrok dan van anderen. Er was geen duidelijk patroon te ontdekken dat voorspelt of het sperma van een bepaalde man door de vloeistof wordt aangetrokken. Het leek willekeurig, en het kwam niet overeen met bijvoorbeeld de daadwerkelijke partnerkeuze van de vrouw. ‘Het was een echte verrassing’, zegt Fitzpatrick. De wetenschappers bepaalden het aantal spermatozoïden dat in elk vloeistofmonster kon binnendringen. Ze stelden het gemiddelde verschil vast in het aantal zaadcellen wanneer het vocht het sperma sterk aantrok, en wanneer het dat juist niet deed. Dat verschil was ongeveer 18 procent. ‘Eicellen die ongeveer 18 procent méér sperma van specifieke mannen aantrekken, zijn waarschijnlijk vrij belangrijk tijdens het bevruchtingsproces’, zegt Fitzpatrick. Dat geldt des te meer doordat slechts een klein deel van het sperma de eicel na de seks bereikt.
Genetisch
Het zou kunnen dat eicellen zich meer aangetrokken voelen tot sperma met een goede genetische match, wat de kans op bevruchting vergroot, zegt Fitzpatrick. De chemische interactie tussen eicellen en sperma kan ook een rol spelen bij de vraag waarom sommige stellen maar moeilijk in verwachting raken. Bij ongeveer één op de drie koppels met vruchtbaarheidsproblemen is er geen duidelijke oorzaak, aldus Fitzpatrick. Het onderzoek wijst wellicht op een voorheen onbekende rol van de eicellen van zoogdieren bij het aantrekken van sperma, zegt biomoleculair-wetenschapper Michael Eisenbach van het Weizmann Institute of Science in Rehovot, Israël. Vervolgstudies zouden moeten controleren of deze resultaten ook standhouden bij rijpe eicellen die al zijn vrijkomen na de eisprong. De folliculaire vloeistof waar nu naar gekeken is, bevat namelijk chemische stoffen die worden geproduceerd vóórdat een eicel volledig gerijpt is, zegt hij.
