Astronomen vrezen dat de onlangs gelanceerde BlueWalker 3-satelliet helderder zal stralen dan al het andere wat aan de nachtelijke hemel te zien is, afgezien van de maan. De antenne van de satelliet is vier keer zo groot als De Nachtwacht en voorziet telefoons van internet.
Een grote satelliet die in de nacht van zaterdag 10 op zondag 11 september is gelanceerd, zou behalve de maan helderder kunnen zijn dan elk ander object aan de nachtelijke hemel. Dat leidt tot zorgen over de gevolgen voor de astronomie.
De BlueWalker 3-satelliet, gebouwd door AST SpaceMobile in het Amerikaanse Texas, werd afgelopen weekend met een Falcon 9-raket van SpaceX de ruimte in gestuurd. AST SpaceMobile ontwierp de satelliet om een technologie te testen waarmee satellieten een mobiele verbinding kunnen aanleggen, zoals 4G- of 5G-internet. De signalen worden dan direct van de satelliet naar mobiele telefoons en terug verstuurd, waardoor gebruikers ook op afgelegen plekken bereik hebben.
‘Depressie zit niet alleen in het hoofd, maar in het hele lichaam’
Psychiatrisch epidemioloog Brenda Penninx onderzoekt het verband tussen mentale en lichamelijke gezondheid.
Groot oppervlak
De satelliet draait op 500 kilometer hoogte rondjes om de aarde en weegt 1500 kilo. Daarnaast heeft ie een antenne van 8 meter breed met een oppervlakte van 64 vierkante meter – ongeveer vier keer zo groot als De Nachtwacht. Dit grote, platte oppervlak weerkaatst veel zonlicht, wat de satelliet extreem helder en dus zichtbaar kan maken voor waarnemers op aarde.
Dit soort satellieten kunnen felle strepen veroorzaken op afbeeldingen van grondtelescopen, wat de instrumenten nutteloos zou maken voor het observeren van verre objecten. ‘We maken ons zorgen’, zegt John Barentine, astronoom bij Dark Sky Consulting in Arizona, Verenigde Staten. ‘Het zou het helderste object aan de nachtelijke hemel kunnen worden, mogelijk helderder dan de planeet Venus.’
Krachtige straal
Barentine zegt dat er ook zorgen zijn over de krachtige radiostraling die de directe verbinding met mobiele telefoons mogelijk maakt. Dat zou radioastronomie kunnen verstoren, waarbij zeer gevoelige instrumenten gebruikt worden om het universum te observeren. ‘We maken ons zorgen over de hoeveelheid energie in die straling’, zegt hij. AST SpaceMobile reageerde niet op een verzoek om een reactie.
Waar dit nog een enkele satelliet betreft, is AST SpaceMobile van plan om vanaf volgend jaar meer dan honderd grotere satellieten te lanceren. Deze ‘BlueBirds’, die mogelijk twee keer zo groot zijn als BlueWalker 3, zouden nog helderder aan de hemel kunnen verschijnen. ‘Des te helderder deze objecten worden, des te meer schade ze zullen veroorzaken op afbeeldingen van de nachtelijke hemel’, zegt Barentine.
Chris Johnson, adviseur ruimterecht bij de Secure World Foundation in de Verenigde Staten, zegt dat er op dit moment geen beperkingen zijn in het internationaal recht wat betreft de grootte van satellieten. Deze lancering zou volgens hem echter wel de tekortkomingen van de bestaande regelgeving kunnen uitlichten. ‘Ik zou dit echt beschouwen als een inbreuk op de rechten van astronomen om de ruimte te verkennen’, zegt hij.
Nieuwe verbindingen
De Federal Communications Commission (FCC) in de Verenigde Staten heeft een experimentele vergunning afgegeven voor BlueWalker 3. Of toekomstige satellieten van AST SpaceMobile een volledige vergunning ontvangen, kan afhangen van de prestaties en de impact van BlueWalker 3. ‘De FCC lijkt bereid om te zien hoe het gaat en later te beslissen over een volledige vergunning’, zegt Tim Farrar, een satellietcommunicatieconsultant in het Verenigd Koninkrijk. De FCC weigerde een verzoek om een reactie.
AST SpaceMobile is een van de vele bedrijven die werken aan zogeheten direct-to-mobile-diensten. Wel is het de enige aanbieder van breedbandinternet vanuit de ruimte. SpaceX kondigde onlangs grotere versies aan van zijn Starlink-satellieten, die telefoons op afgelegen plekken van simpele mobiele verbindingen kunnen voorzien. Daarnaast liet Apple weten te gaan samenwerken met satellietbedrijf Globalstar om bij iPhones noodberichten via satellieten mogelijk te maken.
‘De meeste astronomen hebben geen problemen met dat er in de toekomst meer satellieten zullen zijn’, zegt Barentine. ‘Wat ze willen is dat ze zij aan zij kunnen bestaan. We kunnen satellieten niet onzichtbaar maken.’
