Zeewater dat ongewoon koud was voor de tijd van het jaar, heeft koraalriffen bij Costa Rica bijna de das omgedaan. Deze riffen zijn weliswaar niet zo biodivers als sommige andere koraalriffen, maar het afsterven is wel degelijk schadelijk.
In de winter van 2008 heeft ongewoon koud zeewater in Costa Rica een periode van grote afsterving van koralen veroorzaakt. In de onderzochte gebieden slonk de hoeveelheid van diverse soorten koraal. Sommige soorten leverden zo’n 20 procent in, andere verdwenen helemaal. Hoewel de riffen na verloop van tijd teruggroeiden, is de verhouding tussen de verschillende soorten koraal nu anders dan voorheen.
Dat ontdekte koraalwetenschapper Caroline Palmer van de universiteit van Plymouth in het Verenigd Koninkrijk. Samen met haar collega’s onderzocht ze zes koraalriffen in West-Costa Rica tussen 1994 en 2019. Het overleven van koralen in die gebieden vergeleek ze met de geregistreerde temperaturen in de wateren rondom Costa Rica.
Frans de Waal (1948-2024): ‘Zo speciaal zijn wij mensen niet’
Primatoloog Frans de Waal is op 14 maart 2024 overleden. In juni 2019 interviewde New Scientist De Waal. De les die hij meegaf: ‘zo speciaal zijn wi ...
Voedingsstoffen
De koralen in Costa Rica leven in een zogenoemd opwellingsgebied. ‘Door de windrichting en de ligging van de kust stroomt koud water omhoog’, zegt koraalwetenschapper Erik Meesters van de Wageningen-universiteit. ‘Daarmee komen meestal ook veel voedingsstoffen naar boven.’
Dat klinkt gunstig. Toch heeft dat voedselrijke water mogelijk bijgedragen aan de afsterving van de koraalriffen. Tijdens de strenge winter in 2008 nam namelijk ook de groei van schadelijke algen sterk toe in het gebied. Die gaan zich te buiten aan de voedingsstoffen in het water, en beschadigen het koraal. ‘De achteruitgang van de riffen kan dus door de algen veroorzaakt zijn’, zegt Meesters.
Niet representatief
Of ongewoon koud water ook een bedreiging vormt voor de grootste koraalriffen, is niet te zeggen. ‘Dit gebied is niet representatief voor de riffen die mensen zich normaal voorstellen’, stelt Meesters. Ten eerste leven de koraalriffen in het westen van Costa Rica in een gebied waarbij de leefomstandigheden niet ideaal zijn. ‘Dit rif wordt gedomineerd door maar enkele soorten. Daardoor is het geen typische hotspot van biodiversiteit, zoals de meeste koraalriffen.’
Ten tweede komt zo’n opwelling van kou niet vaak voor, stelt Meesters. De riffen die wel een hoge biodiversiteit hebben, zoals het Great Barrier Reef, krijgen veelal met warm water te maken. Ook warm water is schadelijk voor veel koralen. ‘Het is maar net aan welke temperaturen je als koraalrif gewend bent.’
Is Palmers onderzoek daarom een storm in een glas water? ‘Lokaal kan het rif natuurlijk wel belangrijk zijn’, zegt Meesters. Tijdens hittegolven biedt het koraal in Costa Rica mogelijk een koele schuilplaats voor vissen. Het is daarom niet ondenkbaar dat het hele plaatselijke ecosysteem het flink te verduren heeft gehad.
