MRSA-bacteriën in je luchtwegen worden actiever wanneer ze worden blootgesteld aan luchtvervuiling. Dat blijkt uit onderzoek met mensencellen en muizen.
Luchtvervuiling kan het gedrag van bacteriën beïnvloeden. In sommige gevallen maakt dat ziekmakende bacteriën nog gevaarlijker, suggereren meerdere nieuwe studies.
‘Het [onderzoek] is nog in een vroeg stadium, maar het is iets waar we op moeten letten’, zegt microbioloog Julie Morrissey van de Universiteit van Leicester in het Verenigd Koninkrijk. Ze zegt dat dit neveneffect van luchtvervuiling ‘de gezondheid kan schaden, omdat het mogelijk micro-organismen en besmettelijke ziektemicroben beïnvloedt.’
‘Wat mensen allang vergeten zijn, staat nog geschreven in bomen’
Met haar boomboor onderzoekt Valerie Trouet woudreuzen en reconstrueert ze wat die allemaal hebben meegemaakt.
Aantasting luchtwegen
Luchtvervuiling veroorzaakt meerdere schadelijke gezondheidseffecten. Het maakt ons bijvoorbeeld kwetsbaarder voor luchtweginfecties. Lang dacht men dat vervuiling mensen beïnvloedt doordat het vuil het weefsel in de luchtwegen en longen aantast. Maar een paar jaar geleden begon Morissey zich af te vragen of luchtvervuiling ook het gedrag van bacteriën kan beïnvloeden. Haar team vond nu duidelijk bewijs daarvoor.
Veel mensen hebben gevaarlijke bacteriën in hun luchtwegen, zonder dat deze schadelijke effecten veroorzaken. Maar als de bacteriën hun kans zien, kunnen ze collectief besluiten om tot actie te komen. Daarbij veroorzaken ze een infectie. De resultaten van Morriseys werk suggereren dat sommige luchtvervuilingen de bacteriële aanval kunnen aanwakkeren.
In een van de laatste onderzoeken bekeek het team de superbacterie MRSA, die erg gevaarlijk kan zijn voor onze gezondheid omdat hij resistent is voor de meeste antibiotica. De onderzoekers zagen hoe de bacterie zich onder de invloed van ‘zwarte koolstof’ gedraagt. ‘Dat lijkt op roet’, zegt Morrissey. Het gedrag vergeleken ze met kolonies die niet in contact kwamen met de vervuiling.
MRSA-bacteriën die in contact waren geweest met de vervuiling, bleken actiever te zijn. Deze bacteriën kwamen vijf keer meer voor in vervuilde luchtwegen van muizen.
Zwarte koolstof
Het team voegde vervolgens in een laboratorium MRSA-bacteriën toe aan menselijke cellen. Na twee uur bleken de aan vervuiling blootgestelde bacteriën meer aan menselijke cellen te kleven dan de bacteriën uit schone lucht. Ook drongen ze vaker de cellen binnen.
Vervolgonderzoek toonde aan dat zwarte koolstof een set genen activeert die de bacteriën ziekmakender maakt. Ook activeert het genen die giftige stoffen aanmaken en immuunsystemen helpen omzeilen.
Weer andere studies van het team suggereren dat niet alleen zwarte koolstof, maar ook ‘remstof’ bacteriën tot actie aanzet. Dat is stof die vrijkomt als auto’s remmen.
‘Ik denk dat het verder onderzocht moet worden’, zegt Morrissey. Het geeft het des te meer reden om de mate van vervuiling te beperken, zegt ze.
Gevolgen onderschat
Terwijl het bewijs opstapelt dat luchtvervuiling schadelijk is, is het nog steeds belangrijk te weten waaróm het schadelijk is, zegt Jonatan Grigg van de Queen Mary-Universiteit van Londen. Hij is kinderarts en onderzoekt de effecten van luchtvervuiling op luchtwegen.
‘Het doet ertoe. Het versterkt het epidemiologische bewijs door het biologisch aannemelijk te maken’, zegt hij. ‘Ik denk dat we de gezondheidseffecten van luchtvervuiling significant onderschatten.’
Kwetsbare individuen moeten misschien beschermd worden op dagen van hoge luchtvervuiling, zegt Grigg. Dat kan infecties voorkomen.
