Van vijf soorten neushoorns is de hoorn door de jaren heen flink gekrompen, blijkt uit foto’s genomen tussen 1886 en 2019. Waarschijnlijk is de krimp het gevolg van stroperij.
In de afgelopen 130 jaar zijn neushoornhoorns flink gekrompen, waarschijnlijk als gevolg van stroperij. De hoorns zijn voor stropers interessant als trofee, of als ingrediënt voor dure traditionele medicijnen, met name in China en Vietnam.
Uit een onderzoek van zoöloog Oscar Wilson, van de Universiteit van Helsinki in Finland, blijkt dat neushoorns met een kleine hoorn, die op de zwarte markt minder waard is, een grotere overlevingskans hebben en zich vaker voortplanten. Daardoor is het dier geëvolueerd richting een kleiner hoornformaat.
‘Invasieve exoten bestrijden doet meer kwaad dan goed’
Het is doorgaans geen goed idee om invasieve exoten te bestrijden, stelt Menno Schilthuizen. Daarmee vertraag je het natuurlijke proces.
‘Natuurlijk is dit slecht nieuws voor de jagers’, zegt Wilson. ‘Maar het is ook slecht nieuws voor neushoorns. Stropers moeten meer neushoorns doden om aan dezelfde hoeveelheid hoorn te komen.’
Foto’s
Omdat neushoornhoorns zo waardevol zijn, worden ze ook in musea goed bewaakt. Zelfs voor onderzoekers is het moeilijk om toegang te krijgen tot de hoorns. Daarom richtten Wilson en zijn collega’s hun aandacht op tachtig foto’s van neushoorns die tussen 1886 en 2019 leefden. Die foto’s haalden ze uit de database van het Britse Rhino Resource Center, waar neushoornexpert hun foto’s kunnen delen.
De onderzoekers gebruikten software om de afmetingen van gefotografeerde neushoorns te berekenen en het relatieve formaat van de hoorn te bepalen. De grootte van de hoorns varieert tussen verschillende soorten neushoorns. Daarom stelde het team ook een tabel samen, waarin ze de groottes van hoorns van vijf soorten noteerden: de witte neushoorn, de Indische neushoorn, de Javaanse neushoorn, de Sumatraanse neushoorn en de zwarte neushoorn. De laatste drie zijn met uitsterven bedreigd.
De meeste gefotografeerde neushoorns waren in het wild geboren, maar leefden op het moment van de foto in een dierentuin of opvangcentrum. Twaalf leefden nog steeds in het wild. Op basis van hun tabel stellen de onderzoekers dat de grootte van neushoornhoorns sterk is afgenomen met de jaren. Precieze percentages kunnen ze niet noemen, maar de dalende lijn is overduidelijk, aldus Wilson. De krimp van de hoorns is het sterkst bij Sumatraanse neushoorns.
Dierenwelzijn
De kleinere hoorns kunnen een negatieve invloed hebben op het welzijn en het gedrag van de dieren, zegt Wilson. ‘Ze gebruiken hun hoorn voor veel verschillende dingen, zoals het beschermen van hun territorium of het vinden van een partner. We vermoeden dat hun leefwijze verandert door de krimp van hun hoorns.’
Toch zijn de resultaten van Wilson en zijn collega’s niet alleen maar kommer en kwel. Ze hebben ook duizenden andere foto’s van de database bekeken: artistieke plaatjes, waaruit duidelijk wordt dat de houding van mensen jegens neushoorns veranderd is in de afgelopen eeuwen, op een goede manier. ‘We zien neushoorns nu in een positiever licht dan ooit’, zegt Wilson. ‘Dat vinden we reden voor optimisme als het gaat om de bescherming van neushoorns.’
